A short but valuable trip to Taung-Fi-Lar

by

Tun Min

Before I was transferred to Yangon University of Education, as an assistant lecturer serving at Sagaing University of Education, I had to live and work within the campus. Our university is situated in Padamyar Quarter which is at the foot of Minwun Mountain Ranges and is about a half hour drive from downtown Sagaing. During the regular semesters, I have to teach several subjects to student teachers of different year levels everyday. I am also responsible for carrying out other duties including invigilating exam halls, checking exam papers, supervising M.Phil students and doing some clerical work at my department.

Dama-Ku Pond

During the first half of the previous October, I was busy teaching B.Ed correspondence students. Fortunately, there was a public holiday on 5^th October to commemorate the Full Moon Day of Thadingyut. Therefore, one of the senior B.Ed students who had not gone back home after his exam, and I enquired about going to the famous Taung-Fi-Lar Hermitage and Dama Ku Pond. Surprisingly, although the place is a historic one, there were only a handful of people who have been to that place. What is worse, some people I have happened to talk with have never heard of Taung-Fi-Lar Sayadaw, a monk well-known for his integrity and wisdom during Nyaungyan Period of Myanmar history! From my point of view, lacking knowledge of this famous name is considerably understandable to those living miles away from Sagaing. However, it should be a known fact for the local people and for those who have lived in this town for a couple of years.

လက်ဖက်ရည်နှင့် စီးမျောသူများ

ဇွဲသစ် (ရမ္မာမြေ)

(၁)

ကျွန်တော် လက်ဖက်ရည်ကို အလွန် ကြိုက်ပါသည်။ ထိုသို့ လက်ဖက်ရည်ကြိုက်ခြင်းသည် အမေ့ထံမှ ရသော အမွေတစ်ခုဟု ကျွန်တော် ထင်မိသည်။ ကျွန်တော့်အမေသည်လည်း လက်ဖက်ရည် အလွန် ကြိုက်သူ ဖြစ်သည်။ လက်ဖက်ရည်ဆိုသည်မှာ လက်ဖက်ရည်ဆိုင်တွင် သောက်ရသော ချိုဆိမ့်၊ ပေါ့ဆိမ့်၊ ကျဆိမ့်၊ ချိုပေါ့ စသည့် လက်ဖက်ရည်မျိုးကို အဓိကဆိုလိုသည် မဟုတ်ပေ။ မြန်မာနိုင်ငံ ဒေသအသီးသီးတွင် ရေနွေးကြမ်း၊ အဖန်ရည်၊ အခါးရည်၊ လက်ဖက်ရည်ကြမ်း စသည့် အမည်အမျိုးမျိုးဖြင့် လူသိများသော လက်ဖက်ရည်ပင် ဖြစ်သည်။

“အပူကို အပူနဲ့ တိုက်ရတယ်တဲ့။ နေပူက ပြန်ရောက်တဲ့အချိန် ရေနွေးကြမ်းပူပူကို တဝကြီးသောက်ရင် ပိုကျန်းမာတယ်”

ဟုတ်၊ မဟုတ်တော့ မသိ။ လယ်ယာလုပ်ငန်းခွင်ထဲတွင် ပင်ပင်ပမ်းပမ်း အလုပ်လုပ်ပြီးနောက် အိမ်ပြန်ရောက်လျှင် အမေက ထိုသို့ ပြောတတ်သည်။ ထိုသို့ပြောရင်း ရေနွေးကြမ်းပူပူကို အားပါးတရ သောက်တတ်သည်။ ကျွန်တော်လည်း အမေနှင့်အတူ ရေနွေးကြမ်း လိုက်သောက်သည်။ ကျွန်တော်တို့ လယ်ကွက်တွင် လယ်ထွန်သည့်အခါတိုင်း၊ ကောက်စိုက်သည့်အခါတိုင်း၊ ကောက်ရိုက်သိမ်းသည့် အခါတိုင်း ထမင်းချိုင့်နှင့်အတူ လက်ဖက်ခြောက်ခတ်ပြီးသား ရေနွေးဓာတ်ဘူးကြီးတစ်လုံးနှင့် ရေနွေးခွက် တစ်ခွက်နှစ်ခွက်လောက် ယူသွားတတ်စမြဲ။ စပါးပေါ် ပြီးနောက် လယ်ကွက်အချို့တွင် မြေပဲစိုက်သည့်အခါတိုင်း၊ မြေပဲဖော်သည့်အခါတိုင်းလည်း ရေနွေးကြမ်းက ပါမြဲပါနေတော့သည်။ ကျွန်တော်သည် ထိုလယ်ယာလုပ်ငန်းခွင်များသို့ ငယ်စဉ်ကတည်းက အမေနှင့် လိုက်ပါစမြဲဖြစ်ရာ အမေ့နည်းတူ ကျွန်တော်လည်း လက်ဖက်ရည်ကို ကြိုက်မှန်းမသိ ကြိုက်သွားတော့သည်။

*****

How I channeled negative forces into positive ones

Some motivational writers suggest that one should forget and never disclose one’s horrible past experiences as they will dig up the covered woes in one’s heart and depress them terribly. In my opinion, I partially accept the idea. Through my experience, I come to realize that whatever difficulty we may have had in our past, the way we tackle them can make who we are today. In other words, we can learn a lot of guiding principles from our past. I had personal experience concerning how to channel negative forces into positive ones to be on the right track on our life journey.

When I was seven years of age, my father passed away, leaving bronchitis-prone mother with seven children as well as with a lot of debt. Three of my siblings had to drop out of school to learn to pursue other professions. Mother had to do a lot of odd but honest work to make ends meet. Whatever difficulty she would have, she always showed her smiling face to us. She withstood the life perils boldly without marrying again despite her youth. She lived her life solely for us, her beloved children. She always encouraged us to study hard by reciting her quote: “Look at the mirror for your beauty; you study hard for your life.” Therefore, we studied hard although I did not make as much exertion as the other siblings of mine.

စာအိတ္ယဥ္ေက်းမႈ ကင္းစင္ေရး (၂)

ထြန္းမင္း (ပညာေရးတကၠသိုလ္)

ၾသဂုတ္လ (၄) ရက္ေန႔ထုတ္ စံေတာ္ခ်ိန္ေန႔စဥ္သတင္းစာ၌ စာေရးသူ၏ “စာအိတ္ယဥ္ေက်းမႈ ကင္းစင္ေရး” ေဆာင္းပါး ပါခဲ့သည္။ လူအမ်ားအဖို႔ စာအိတ္မ်ားကို မူလရည္ရြယ္ခ်က္အတိုင္း သံုးသည္သာမက လာဘ္ေပးလာဘ္ယူမႈအတြက္ ေငြေၾကးထည့္ရန္ပါ သံုးလာၾကပံု၊ ထိုသို႔ စာအိတ္မ်ားကိုသံုးလ်က္ လုပ္ပိုင္ခြင့္ရ ပုဂၢိဳလ္မ်ားႏွင့္ အေပးအယူမွ်ေနသည့္ စာအိတ္ယဥ္ေက်းမႈတစ္ခု မိမိတို႔ႏိုင္ငံတြင္ အျမစ္တြယ္လာခဲ့ပံု၊ ထိုသို႔ေသာ ဓေလ့စရိုက္သည္ အက်င့္ပ်က္ျခစားမႈပင္ျဖစ္၍ ကင္းစင္ပေပ်ာက္ေအာင္ သက္ဆိုင္သူမ်ားက ၾကိဳးစားသင့္ပံု၊ စာရိတၱမာနႏွင့္ ျပည့္စံုသင့္ပံုတို႔ကို အက္ေဆးပံုစံ တင္ျပထားေသာ ေဆာင္းပါးတစ္ပုဒ္ပင္ ျဖစ္သည္။

ထိုေဆာင္းပါးကို ဖတ္မိေသာ မိတ္ေဆြ တကၠသိုလ္ဆရာမတစ္ဦးက သူ႔ထင္ျမင္ခ်က္ကို ဤသို႔ ေျပာလာသည္။ “ဆရာရယ္ ... ကၽြန္မအေနနဲ႔ေတာ့ ဆရာ့ေဆာင္းပါးရဲ႕ ရည္ရြယ္ခ်က္ကို အင္မတန္ ေထာက္ခံအားေပးပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ တစ္ခ်ဳိ႕ေတြကေတာ့ ၾကိဳက္ခ်င္မွ ၾကိဳက္ၾကမယ္။ ဒီလိုျဖစ္ရပ္မ်ဳိးက ကၽြန္မတို႔ ပတ္ဝန္းက်င္ေတြမွာ ေတြ႕ျမင္ေနၾကရတာဆိုေတာ့ ခက္ေတာ့လည္း ခက္ပါတယ္” ဟူ၍ပင္။ သူ႔စကားအေပၚ ကၽြန္ေတာ္ တုန္႔ျပန္ေျပာဆို ျဖစ္သည္မွာ “မၾကိဳက္ရင္လည္း ဘယ္တတ္ႏိုင္မလဲ ဆရာမရယ္။ တိုက္ဆိုင္မႈရွိရင္ ခြင့္လႊတ္ပါလို႔ပဲ ေျပာရေတာ့မွာေပါ့” ဟူ၍ ျဖစ္သည္။

လုပ္ေဖာ္ကိုင္ဖက္တစ္ဦးကမူ “အင္း - စာအိတ္ထဲ ထည့္ေပးႏိုင္ေလာက္တဲ့ ပမာဏဆိုရင္ေတာ့ နည္းလို႔ ျဖစ္ခ်င္ျဖစ္မွာေပါ့။ တကယ္လို႔သာ ေပးလာတဲ့ ေငြေတြ အမ်ားၾကီးဆိုရင္ေကာ တို႔ေတြရဲ႕ သိကၡာကို ရိကၡာနဲ႔ မလဲဘူးဆိုျပီး ေတာင့္ခံႏိုင္ပါ့မလား” ဟူ၍ ေတြးေတြးဆဆ ဆိုလာသည္။ သူ႕စကားထဲတြင္ ေတြးေတာစရာ မ်ားစြာ ပါသည္။ သူက မိမိကိုယ္ကိုယ္ ဆင္ျခင္သံုးသပ္ၾကည့္လိုက္ျခင္း ျဖစ္သည္။ စာရႈသူတို႔အေနျဖင့္ေကာ မိမိကိုယ္ကိုယ္ ထိုသို႔ ဆင္ျခင္သံုးသပ္ၾကည့္မိၾကပါသလား။ တစ္စံုတစ္ဦးက ထိုသို႔ ေမးလာသည္ရွိေသာ္ မည္သို႔ ျပန္ေျဖျဖစ္ၾကပါမည္နည္း။ ထိုသို႔ ရိကၡာ (ေငြပမာဏ) မ်ားမ်ားႏွင့္ သိကၡာကို အေပးအယူလုပ္ရမည့္ အေျခအေနမ်ဳိးကို ကိုယ္တိုင္ ၾကံဳေတြ႕လာရသည္ဆိုပါလွ်င္ ေတာင့္ခံႏိုင္ၾကပါမည္ေလာ။ အေတာ္ပင္ ဆံုးျဖတ္ရခက္မည့္ အေနအထားတစ္ခုဟု စာေရးသူ ထင္ပါသည္။

***

စာအိတ္ယဥ္ေက်းမႈ ကင္းစင္ေရး

 ထြန္းမင္း (ပညာေရးတကၠသိုလ္)

(၁)

ယခုေခတ္လို အင္တာနက္၊ အီးေမးလ္တို႔ကို မသံုးျဖစ္ၾကေသးေသာ တစ္ေခတ္တစ္ခါက စာအိပ္ကေလးမ်ားသည္ ကၽြန္ေတာ္တို႔အတြက္ စာပို႔ဆက္သြယ္ေရးတြင္ မရွိမျဖစ္ေသာ အရာတစ္ခု ျဖစ္ခဲ့သည္။ ေလယာဥ္ပံုအသားတံဆိပ္ႏွင့္ ရိုးရိုးစာအိပ္ျဖဴ အၾကီး၊ အေသးမွအစ ေရေမႊးဆြတ္ထားေသာ အလွတန္ဆာဆင္ထားျပီးသည့္ စာအိပ္မ်ားအဆံုး စာအိပ္မ်ဳိးစံု ေတြ႕ဖူးခဲ့ၾကေပမည္။ ၎တို႔ကို ရည္ရြယ္ခ်က္အလိုက္ လူအမ်ဳိးမ်ဳိးက အသံုးျပဳခဲ့ၾကသည္ပင္။ တစ္ခ်ဳိ႕လူငယ္မ်ားက ခ်စ္သူမိန္းကေလးကို ေရေမႊးရနံ႔သင္းေသာ ေရာင္စံုစာအိပ္ေလးထဲ ခ်စ္သဝဏ္လႊာထည့္ကာ ပါးတတ္ခဲ့ၾကသည္။ အမ်ားစုကမူ ရိုးရိုးစာအိပ္မ်ားကို သံုးလ်က္ စာတိုက္မွတစ္ဆင့္ တစ္ျမိဳ႕တစ္ရြာဆီ ရည္ရြယ္ခ်က္အမ်ဳိးမ်ဳိးျဖင့္ စာပို႔ခဲ့ၾကသည္။

စာအိပ္ႏွင့္ စာပို႔ျခင္း မစတင္မီ ေရွးအခါက စနစ္တက် ေလ့က်င့္ထားေသာ ေက်းငွက္မ်ား၊ ခိုမ်ားျဖင့္ စာပို႔ျခင္းအမႈကို ျပဳခဲ့ၾကသည္ဟု ဖတ္မွတ္ၾကားသိဖူးသည္။ ထိုစဥ္ကတည္းက အေၾကာင္းအမ်ဳိးမ်ဳိးျဖင့္ စာသဝဏ္လႊာ ပါးခဲ့ၾကေပသည္။ အခ်စ္ေရးအတြက္ ေက်းေစခိုင္းခဲ့ၾကသကဲ့သို႔ စစ္ေရးအတြက္လည္း ခိုမ်ားျဖင့္ စာပို႔ခဲ့ၾကသည္ဟု ဆို၏။

ဤသို႔ တစ္ေခတ္ျပီးတစ္ေခတ္ ေျပာင္းလဲလာရင္း စာပို႔သည့္စနစ္ပင္ ေျပာင္းလဲလာခဲ့ေပျပီ။ လြန္ခဲ့ေသာ ဆယ္စုႏွစ္မ်ားအတြင္းက တစ္ဖက္လူ၏ အိမ္လိပ္စာကို သိမွသာ စာပို႔၍ ရေသာ္လည္း ယခုအခါ တစ္ဖက္လူ၏ အီးေမးလ္လိပ္စာကို သိရံုမွ်ျဖင့္ စကၠန္႔ပိုင္းအတြင္း စာအေရာက္ ပို႔ႏိုင္ေပျပီ။ ထို႔ထက္ အျမန္ေခ်ာပို႔ဟူ၍ မရွိႏိုင္ေတာ့။ တစ္ဖန္ ပို႔သူႏွင့္လက္ခံသူ ႏွစ္ဖက္စလံုးတြင္ ဖက္စ္ရွိပါက စာမ်က္ႏွာမ်ားကို စကင္ဖတ္၍ တစ္ဖက္သို႔ ပို႔လိုက္ရံုျဖင့္ ပရင့္ထုတ္ျပီးသား စာမ်ား လက္ခံသူ၏ ဖက္စ္ထဲမွ တန္းခနဲ ထြက္လာႏိုင္သည့္ ေခတ္မ်ဳိးပင္ ျဖစ္သည္။ နည္းပညာတိုးတက္ထြန္းကားလာသည္ႏွင့္အမွ် တစ္ဦးႏွင့္တစ္ဦး မည္မွ်ပင္ ေဝးကြာေနၾကပါေစ ျမန္ဆန္တိက်စြာ ဆက္သြယ္လာႏိုင္ၾကျပီ ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ ယေန႔ေခတ္လူ႔အဖဲြ႕အစည္း၌ စာအိပ္ကေလးမ်ားမွာ တစ္နည္းတစ္ဖံု အသံုးဝင္လွ်က္ ရွိေနဆဲ ... ။

မွားတဲ့အခါလည္း မွားေပမေပါ့

ကၽြန္ေတာ္ ႏိုင္ငံရပ္ျခားမွာ ေရာက္ေနေပမယ့္ လိုေလေသးမရွိ ကူညီေပးၾကတဲ့ ဆရာေတြ၊ မိတ္ေဆြေတြေၾကာင့္ ကၽြန္ေတာ္ အမိေျမဆီ ျပန္မေရာက္မီ ႏွစ္လေလာက္အၾကိဳမွာ ရမ္းျဗဲကၽြန္းနဲ႔ပတ္သက္တဲ့စာအုပ္ ထြက္လာႏိုင္ခဲ့တယ္။ မွတ္မွတ္ရရ (၂၀၁၆) ႏိုဝင္ဘာလ၊ ပထမသီတင္းပတ္မွာပါ။ စာအုပ္ထြက္ေတာ့ စာအုပ္ရဲ႕ မ်က္ႏွာဖံုးနဲ႔အတူ ဆက္သြယ္ဝယ္ယူႏိုင္တဲ့ ပုဂၢိဳလ္ေတြ၊ စာအုပ္ဆိုင္ေတြကို ဖဘမွာတင္ျပီး စာအုပ္ဝယ္ယူႏိုင္ျပီျဖစ္ေၾကာင္း အသိေပးေၾကညာတယ္။

ဒီအခါမွာ တစ္ဦးေသာပုဂၢိဳလ္က ဆိုလာပါတယ္။ ရန္ကုန္ျမိဳ႕ေပၚ မသြားျဖစ္ေသးလို႔ သြားျဖစ္ေတာ့မွ ဝယ္မယ့္အေၾကာင္း၊ စစ္ကိုင္းမွာ ေရာက္ေနလို႔ ရန္ကုန္သို႔ မသြားျဖစ္ေသးတဲ့အေၾကာင္း ဆိုလာပါတယ္။ တိုက္တိုက္ဆိုင္ဆိုင္ ကၽြန္ေတာ္ကလည္း စစ္ကိုင္းပညာေရးတကၠသိုလ္မွာ တာဝန္က်ေနဆဲျဖစ္ေလေတာ့ ႏိုင္ငံျခားက ျပန္ေရာက္ရင္ စစ္ကိုင္းပညာေရးတကၠသိုလ္ကို လာမယ္၊ ေရာက္တဲ့အခါ အေၾကာင္းၾကားလိုက္မယ္၊ အဲဒီအခ်ိန္မွာ ကၽြန္ေတာ့္ဆီကတစ္ဆင့္ စာအုပ္ကို ဆက္သြယ္ဝယ္ယူႏိုင္တယ္ဆိုတဲ့အေၾကာင္း သူ႕ကို အေၾကာင္းျပန္ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီလို အေၾကာင္းမျပန္မီ သူ႕ရဲ႕ အေၾကာင္းကို နည္းနည္း သိခ်င္ေတာ့ သူ႕ပရိုဖိုင္ပံုနဲ႔ Timeline ကို သြားၾကည့္မိပါတယ္။ သူ႕ပရိုဖိုင္ပံုက ဂ်ပန္ႏိုင္ငံရဲ႕ ေခါင္းေဆာင္ပံုလို႔ ထင္မိပါရဲ႕။ သူ႕ Timeline ေပၚ သြားၾကည့္ေတာ့ အမ်ဳိးသားတစ္ဦးလို႔ ထင္ရတယ္။ ဒီေတာ့လည္း ကၽြန္ေတာ့္စိတ္ထဲမွာ အမ်ဳိးသားတစ္ဦးပဲ ျဖစ္မွာပါလို႔ ေတြးထားမိပါေတာ့တယ္။

ေဟာင္းေသာ္လည္း ေကာင္းေနဆဲ အဆိုအမိန္႔တစ္ခ်ဳိ႕

………………………………………………………………..

(၁) ေက်ာင္းဆရာတိုင္းဧ။္ အၾကီးမားဆံုးေသာ အရည္အခ်င္းသည္ အက်င့္စာရိတၱေကာင္းမြန္ေရး ျဖစ္ဧ။္။ သို႔မွသာလွ်င္ ေက်ာင္းသူေက်ာင္းသားမ်ားသည္ အက်င့္စာရိတၱ ေကာင္းႏိုင္ေပမည္။ မည္သည့္အတန္းကိုပင္ ေအာင္ျမင္ေစကာမူ မည္ကဲ့သို႔ပင္ အသင္အျပ ေကာင္းေစကာမူ အက်င့္စာရိတၱ မေကာင္းေသာသူသည္ ဆရာအျဖစ္ မေလ်ာ္၊ လြတ္လပ္ေသာ ျမန္မာျပည္အတြက္ အက်င့္စာရိတၱေကာင္းေသာ ဆရာ၊ ဆရာမမ်ားသည္ ပဲ့ကိုင္မ်ား ျဖစ္ၾကရေပမည္။

~ ဦးသန္႔ (ကုလသမဂၢအတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္ေဟာင္း)

(၂) ပညာေရးအေၾကာင္းေျပာရင္ စိတ္နဲ႔ စာရိတၱ ဖြံ႔ျဖိဳးတိုးတက္ေအာင္ လုပ္ေပးရမယ္ဆိုတာပါတယ္။ ပညာေရးေဟ့ဆိုရင္ က်န္တာေတြ ဘယ္ေလာက္တတ္တတ္ စိတ္နဲ႔ စာရိတၱကို ေမ့ထားလို႔ မရဘူး။ ေကာင္းျမတ္တဲ့ စိတ္ထားသေဘာထားေတြ ေကာင္းျမတ္တဲ့ စာရိတၱေတြေပၚေအာင္လည္း ပညာေရးက လုပ္ေပးႏိုင္တယ္။

~ တကၠသိုလ္ဘုန္းႏိုင္

(၃) လူမွာ အေရးၾကီးဆံုး ႏွစ္ခုပဲရွိတယ္။ အဲဒါကေတာ့ ကိုယ္က်င့္တရားရယ္၊ အမွန္တရားကို ျမတ္ႏိုးမႈရယ္။ ဒါပဲ ျဖစ္တယ္။ ဘယ္ေနရာမဆို အမွန္ကို အမွန္အတိုင္းပဲ ေျပာရဲရမယ္။ ေျပာရဲတဲ့သတၱိလည္း ရွိရမယ္။

~ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း

(စာေရးဆရာ သူရထုုိက္ဧ။္ “အက်င့္စာရိတၱႏွင့္ ပညာေရး” ေဆာင္းပါးမွ ေကာက္ႏႈတ္ေဖာ္ျပပါသည္။)