The Lotus that Bloomed in Laydaung

The Lotus that Bloomed in Laydaung

Tun Min (YUOE)

It was one fine day in October of the year 1999.

Mg Kyaw Zaw, a Standard Eight student, was in the classroom of BEHS Zaratprin which is located on a triangular plot of land on the edges of Zaratprin and Kwan-aing Villages of Laydaung Administrative Unit (currently known as Laydaung Town), Yanbye Township. He had to come to attend school without much enthusiasm today since it was too cold in the morning as the winter had set in. Two class periods had already passed. The next period would be that of Myanmar. As the students had free time, some students were studying while others were killing their time by doing different things.

At that very time, the students came to take notice of a new teacher – of brownish complexion, medium build, short stature and of around 40 years of age – entering the classroom with a book in her hand. Their eyes were fixed at her with curiosity.

“She’s Myanmar teacher! She moved here only yesterday,” murmured Zaw Win who was very inquisitive.

နေမြဲ စားမြဲသမားတွေ မပျောက်နိုင်သေးတဲ့ နိုင်ငံ

ထွန်းမင်း (ပညာရေးတက္ကသိုလ်)

(၁)

“တစ်ယောက်နဲ့တစ်ယောက် အပြန်အလှန် မလေးစားတဲ့ လူ့အဖွဲ့အစည်း၊ တစ်ယောက်နောက်ကျောကို တစ်ယောက် ချိန်ရွယ်ချောင်းမြောင်းနေတဲ့ လူ့အဖွဲ့အစည်း၊ အဲဒီလူ့အဖွဲ့အစည်းဟာ တည်ဆောက်လို့ မရဘူးလို့ ကျွန်တော်တော့ ယုံကြည်တယ်”            (မင်းကိုနိုင်)

အထက်ပါစကားသည် ၂၀၁၇ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလအတွင်း ရန်ကုန်မြို့၊ စမ်းချောင်းမြို့နယ် စာပေဟောပြောပွဲစင်မြင့်ပေါ်မှာ ၈၈ ကျောင်းသားခေါင်းဆောင် မင်းကိုနိုင်က ဟောပြောသွားသည့် စကားဖြစ်သည်။ မြန်မာ့လူ့အဖွဲ့အစည်းကို တစ်ယောက်နဲ့ တစ်ယောက် အပြန်အလှန် မလေးစားသော လူ့အဖွဲ့အစည်း၊ တစ်ယောက်နောက်ကျောကို တစ်ယောက် ချိန်ရွယ်ချောင်းမြောင်းနေသော လူ့အဖွဲ့အစည်းဟူ၍ သူက အတိအလင်း ဆိုလိုက်သည်။ သူ အဆိုးမြင်ဝါဒီများလေလော။ အဲသလို စာရှုသူတို့ တွေးချင်တွေးနေကြမယ်ထင်ပါ့။

သို့သော် ကျောင်းသားခေါင်းဆောင်တဖြစ်လဲ စာရေးဆရာ၊ ကဗျာဆရာ၊ နိုင်ငံရေးသမား မင်းကိုနိုင်တစ်ယောက် ထိုစကားကို အကြောင်းမဲ့သက်သက် မပြောခဲ့။ အကျိုးသင့်အကြောင်းသင့် ရှင်းပြခဲ့သည်။ ဘာကြောင့် သူ ဒီလို ထင်မြင်ချက်ပေးသလဲလို့ မေးလာရင်တော့ သူ့အဖြေက ဒီလိုပါ။ လူအချင်းချင်း၊ အဖွဲ့အစည်းအချင်းချင်း ကိုယ့်ထက်သာ မနာလိုကြလို့ပါတဲ့။ မုဒိတာမပွားနိုင်ကြလို့တဲ့။ ချောက်တွန်းဖို့ပဲ တာစူနေသူတွေ များနေလို့တဲ့။ သူ့ခွင်မှာ ကိုယ်ခံခဲ့ရလို့ ကိုယ့်ခွင်ရောက်ရင် သူ တန်ပြန်ခံစားရစေ့မယ်လို့ ကြွေးကြော်လိုသူ များတဲ့ လူ့အဖွဲ့အစည်း ဖြစ်နေလို့ပါတဲ့ဗျာ။ သူ့အကြောင်းပြချက်တွေကို စာရှုသူတို့ သဘောတူ၊ မတူတော့ စာရေးသူ မသိပါ။ စာရေးသူအနေနဲ့တော့ သူ့အကြောင်းပြချက်များကို သဘောတူလက်ခံမိသည်မှာ အမှန်။ သြော် … ကိုယ်တွေလည်း အဆိုးမြင်ဝါဒီအဖြစ် သမုတ်ခံရလေမလားမသိ။ မတတ်နိုင်။

*****

(၂)

လွန်ခဲ့သော ၂၀၁၇ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာလအကုန်ပိုင်းက စာရေးသူ တာဝန်ကျနေသည့် စစ်ကိုင်းမြို့မှ မိသားစုရှိရာ ရန်ကုန်မြို့သို့ ပြန်လာခဲ့သည်။ ရက်အနည်းငယ် ရသဖြင့် မိမိ၏ မှတ်ပုံတင်ကိုလည်း ပြန်လုပ်ဖို့ ကြိုးစားကြည့်မည်ဟု ဆုံးဖြတ်ထားသည်။ စာရေးသူ၏ မှတ်ပုံတင်မှာ အလယ်တန်းကျောင်းသားဘဝ လွန်ခဲ့သော ၁၇ နှစ်ခန့်က ပြုလုပ်ခဲ့ခြင်းဖြစ်ပြီး အသုံးပြုဖန်များသဖြင့် ပျက်စီးနေပြီ။ ဓာတ်ပုံလည်း မပီဝိုးတဝါး ဖြစ်နေပြီ။ စာကလည်း ဖတ်မရလောက်အောင် ဝါးနေပြီ။ မှတ်ပုံတင်နံပါတ်ကိုပင် ဖတ်မရတော့ပါ။ သို့ဖြစ်ရာ မှတ်ပုံတင်ကို ဤအတိုင်း ဆက်သုံးနေ၍ မဖြစ်တော့။ အသစ်လဲလှယ်မှ ဖြစ်ပေတော့မည်။

ထို့ကြောင့် မိမိနေထိုင်ရာမြို့နယ်ရှိ လဝကရုံးသို့ သွားသည်။ ရုံးသို့ ရောက်သည်နှင့် မိမိနေထိုင်ရာ ရပ်ကွက်၏ လဝကကိစ္စကို ကိုင်သော အမျိုးသမီး၏ စားပွဲသို့ သွား၍ မှတ်ပုံတင် အသစ် ပြန်လုပ်လိုကြောင်း ပြောသည်။ သူက ပြန်လုပ်မယ်ဆိုရင် လျှောက်လွှာဝယ်ပြီးဖြည့်ရမည်ဟု ဆိုသည်။ သူက မျက်စောင်းထိုးစားပွဲမှ အမျိုးသမီးထံ လက်ညှိုးထိုးပြလျက် “သူ့ဆီ ပိုက်ဆံ ၅၀၀ နဲ့ သွားဝယ်လိုက်ပါ။ အစ်မရေ သူ့ကို လျှောက်လွှာတစ်စောင် ရောင်းပေးပါဦး” ဟု ကြားလောက်သည့်လေသံဖြင့် ဆိုသည်။ ခက်သည်က စာရေးသူထံတွင် ငွေအကြွေ ၅၀၀ ကျပ်က ပါမလာ။ တစ်ထောင်တန်သာပါသည်။ ထို့ကြောင့် အမျိုးသမီးက လျှောက်လွှာစာရွက်ကို မိမိထံ လှမ်းပေးအပြီး တစ်ထောင်တန်တစ်ရွက်ကို သူ့ထံ ပေးလိုက်သည်။ သူက မိမိ ကမ်းပေးသော တစ်ထောင်တန်ကို အံဆွဲထဲ ထည့်လိုက်သည်။ ၅၀၀ တန် ပြန်အမ်းမလာ။

ဤတွင် မိမိက မေးကြည့်လိုက်သည်။ “လျှောက်လွှာတစ်စောင် ၅၀၀ လို့ပြောတယ်။ ကျွန်တော့်ကို ၅၀၀ အမ်းရဦးမယ်မလား အစ်မ” ဆိုတော့ သူမက ဒေါသထွက်သည့် မျက်နှာထားမျိုးဖြင့် “အမယ်လေး … ၅၀၀ လောက်ကို အလှူလို့ပဲ သဘောထားလိုက်ပါမယ်။ ရော့ ရော့ ကားစီးဖို့” ဟု ခနဲ့တဲ့တဲ့ ဆိုလျက် ပြန်အမ်းပေးသည်။ စာရေးသူ အတန်ငယ် ဒေါသဖြစ်သွားမိသည်။ စိတ်ထဲတွင်တော့ “အလှူလို့ပဲ သဘောထားလိုက်မယ်ဆိုရအောင် အစ်မဆီက ကျွန်တော် ဘာမှ မတရား တောင်းနေတာမဟုတ်ဘူးလေ” ဟု ဆိုနေသော်လည်း စကားလုံးများက အပြင်သို့ လျှံကျမလာအောင် သတိနှင့် ထိန်းနိုင်လိုက်သည်။ ကျေးဇူးတင်ကြောင်းသာ ပေါ့ပေါ့ပါးပါး ပြောဆိုရင်း သူအမ်းပေးသော ၅၀၀ ကျပ်တန်ကို ယူကာ ပထမအမျိုးသမီးထံ ပြန်လျှောက်သွားလိုက်သည်။ သူက ရပ်ကွက်လူကြီး ထောက်ခံချက်ရယူပြီး ဓာတ်ပုံ၊ သန်းခေါင်စာရင်းတို့နှင့်တကွ နောက်တစ်ပတ် တနင်္လာနေ့တွင် ပြန်လာတင်ရမည်ဖြစ်ကြောင်း ပြောသည်။ ခက်သည်က တနင်္လာနေ့နံနက်တွင် စစ်ကိုင်းသို့ အရောက် ပြန်ရမည်ဖြစ်သဖြင့် မိမိကိုယ်တိုင် လျှောက်လွှာနှင့် လိုအပ်သောစာရွက်စာတမ်းများကို ပြန်လာပေးနိုင်မည်မဟုတ်။ အိမ်သားတစ်ဦးဦးကသာ ပြန်လာပေးနိုင်မည်။ ထိုအကြောင်းကို သူမထံ အကျိုးအကြောင်း ပြောပြသည်။ သူမက အဆင်ပြေသည်ဟု ဆိုသည်။

ပြဿနာက မှတ်ပုံတင်အသစ်ကို မည်သည့်အချိန် ရမည်ဟု အတိအကျ မပြောနိုင်ခြင်းပင်။ ထို့ထက်ပိုဆိုးသည်က မှတ်ပုံတင် အသစ် မရမီကာလအတွင်း မှတ်ပုံတင်အဟောင်းကိုလည်း သူတို့ကသာ သိမ်းထားရမည်ဟု ဆိုခြင်းပင်။ မှတ်ပုံတင်မရှိဘဲ အချိန်မည်မျှ နေရမည် မသိပါ။ သို့သော် ကံကောင်းသည်က စစ်ကိုင်းမြို့သို့ ခရီးအသွားအပြန်လုပ်ရန် မှတ်ပုံတင်ပါဖို့မလိုပေ။ မှတ်ပုံတင်နံပါတ်ကိုသာ ပြောရသဖြင့် အဆင်ပြေသည်။ မိမိ၏ ဇာတိ ရခိုင်ဘက်သို့ သွားလျှင်မူ ရခိုင်ရိုးမပေါ် မှတ်ပုံတင်စစ်ဆေးရေးစခန်းက မပျက်မကွက် စစ်ဆေးတတ်သဖြင့် မှတ်ပုံတင်မပါလျှင် လွန်စွာ ဒုက္ခရောက်မည့်အဖြစ်မျိုးပင်။ ရခိုင်ခရီးစဉ် အသွားဖြစ်စေ၊ အပြန်ဖြစ်စေ မှတ်ပုံတင် မပါလျှင် ရိုးမကို မကျော်နိုင်ပါ။ ယခု မြေပြန့်ဖက်တွင်မူ ဤအချက်က ပိုကောင်းသည်။ မှတ်ပုံတင်စစ်ဆေးမှု မရှိသလောက်ပင် ဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့် စာရေးသူလည်း စစ်ကိုင်းမြို့သို့ ဆိုက်ဆိုက်မြိုက်မြိုက် ရောက်သွားသည်။

စာရေးသူ စိတ်ကူးထားသည်က စစ်ကိုင်းသို့ရောက်လျှင် ငြိမ်ငြိမ်ကုပ်ကုပ်နေပြီး မှတ်ပုံတင် ရောက်အောင် စောင့်မည်ဟူ၍ပင်။ အလွန်ဆုံး သုံးပတ်လောက်ဆိုလျှင် မှတ်ပုံတင်ရတတ်သည်ဟု အချို့က ဆိုကြသည်။ သို့သော် ထိုကြားကာလတွင် အခက်အခဲ အချို့ကို စာရေးသူ ကြုံရသည်။ ပထမအခက်အခဲက ငွေအကုန်အကျများသည့် အချိန်နှင့် ကြုံနေသဖြင့် ဘဏ်မှ ငွေထုတ်လိုသော်လည်း ငွေထုတ်စက်တွင် အသုံးပြုသည့် မိမိ၏ စကားဝှက်ကို လုံးလုံး မေ့နေခြင်းပင်။ ATM စက်တွင် စကားဝှက်ကို အကြိမ်ကြိမ် မှားရိုက်မိသည့်အတွက် ယာယီအပိတ်ခံလိုက်ရပြီ။ ဘဏ်သွား၍ စကားဝှက်ပြန်လျှောက်မှ ဖြစ်တော့မည်ဟု တွေးလျက် ဘဏ်သို့ရောက်သွားသည်။ ဘဏ်စာရေးမလေးအချို့ကို အကျိုးအကြောင်း ပြော၍ စကားဝှက်အသစ် လျှောက်လိုကြောင်း ပြောသည်။ သူတို့က မိမိ၏ မှတ်ပုံတင်ကို တောင်းသည်။ မှတ်ပုံတင်အသစ်လျှောက်ထားသဖြင့် မရသေးကြောင်း၊ ထိုအစား ဝန်ထမ်းကဒ်ပါလာကြောင်း သူတို့ထံ အကျိုးအကြောင်း ရှင်းပြသည်။ သူတို့က ကိုယ့်ကို သံသယမျက်လုံးများဖြင့် ကြည့်သည်။ မန်နေဂျာကို သူတို့ ပြောကြည့်ပေးမည်ဟု ဆိုသည်။ မန်နေဂျာက လက်မခံပြန်။

အမှန်က မိမိ၏ ဝန်ထမ်းကဒ်တွင် ဌာနအကြီးအကဲပုဂ္ဂိုလ်၏ လက်မှတ်နှင့် ဌာနတံဆိပ်ဝိုင်းလည်း ပါပြီးဖြစ်သည်။ သို့သော် ဘဏ်ဝန်ထမ်းများက လုံးဝ လက်မခံနိုင်ဟု ပြောသည်။ ဘဏ်စာရေးမလေးတစ်ဦး၏ စကားက အင်မတန် ခံရခက်လှသည်။ “တစ်ချို့တွေက ဘဏ်စာအုပ်တွေကို ဒီတိုင်းကြီး ကောက်ရပြီး ငွေလာထုတ်တာမျိုး ရှိတယ်” ဟု သူက ဆိုသည်။ နောက်ဆုံး မိမိ ဘဏ်စာအုပ်ပြုလုပ်ခဲ့သည် ရန်ကုန်ဘဏ်ခွဲသို့ မန်နေဂျာချင်း ဆက်သွယ်ပြီးမှ မိမိ၏ ဘဏ်ကဒ် စကားဝှက်ကို ပြန်လျှောက်ခွင့်ပြုသည်။ နောက်နှစ်ပတ်အတွင်း စကားဝှက်ရသည့်နေ့တွင် မိမိထံ ဖုန်းဆက်အသိပေးမည်ဟု စာရေးမလေးတစ်ဦးက ဆိုသည်။ သို့သော် သူ့ကတိက လေထဲတွင်သာ လွင့်သွားသည်။ နောက်သုံးပတ်ကျော် လေးပတ်အထိ မိမိထံ ဘဏ်မှ ဖုန်းဆက်မလာ။ ယခင်အဖြစ်မျိုး မကြုံချင်တော့သဖြင့် မိမိကလည်း ဘဏ်သို့ သွား၍ မစုံစမ်းမမေးမြန်းဖြစ်။ သူတို့ ဖုန်းဆက်လာလျှင် သွားမည်၊ မဆက်လာလျှင်လည်း မသွားတော့ဟုသာ ဆုံးဖြတ်ထားလိုက်သည်။ စိတ်ထဲတွင်တော့ မသက်သာလှ။ မှတ်ပုံတင်မရှိသည့် ဒုက္ခဟူ၍ တွေးနေမိသည်။

တိုက်ဆိုင်နေ၍ ပြောရပါဦးမည်။ မကြာသေးခင်က မှတ်ပုံတင်ပျောက်သွားသဖြင့် အသစ်လုပ်လိုက်သည့် လုပ်ဖော်ကိုင်ဖက် ဆရာတစ်ဦးနှင့် စကားစမြည် ပြောဖြစ်သည်။ ပြောရင်းဆိုရင်း မှတ်ပုံတင်လုပ်ထားသည်မှာ တစ်လခွဲခန့်ရှိပြီဖြစ်သော်လည်း မရနိုင်သေးကြောင်း မိမိ ညည်းညူဖြစ်သည်။ သူက သူ့အတွေ့အကြုံကို ပြန်ပြောပြသည်။ “ငါတော့ကွာ အချိန်လည်း သိပ်မရတော့ အမြန် ရချင်လို့ပါလို့ သူတို့ကို ပြောလိုက်တာ။ နေ့ခင်းကျရင် ရမယ်၊ ပိုက်ဆံသုံးသောင်းခွဲတော့ ပေးရမယ်လို့ ပြောတယ်။ ဒါနဲ့ ငါလည်း ပေးမယ်ဗျာလို့ ပြောတယ်။ နေ့လည်ခင်း သူတို့ဆီ ပြန်သွားတော့ တကယ် ရတယ်ဗျာ။ ကဲ - ” ဟူ၍ သူက တအံ့တသြ ဆိုသည်။ ကောင်းရော။

*****

(၃)

မိမိ မှတ်ပုံတင်ပြန်လုပ်ရသည့်ကိစ္စက အတော် အဆင့်များသည်။ စောစောက ဖော်ပြခဲ့သလို မိမိ၏ အိမ်ထောင်စုစာရင်းရှိသည့် ရန်ကုန်မြို့ရှိ ရပ်ကွက်တစ်ခုမှ လူကြီး၏ ထောက်ခံချက်ကို ယူ၊ လျှောက်လွှာကို ပြန်တင်ပေးပြီးနောက် ရုံးက ပေးသည့် စာရွက်စာတမ်းများကို မိမိ၏ ဇာတိ ရခိုင်ပြည်နယ်ရှိ မြို့နယ်လဝကရုံးသို့ သွားပို့၍ သူတို့ ပြန်ပို့သည့် လျှို့ဝှက်စာရွက်စာတမ်းများကို ပြန်ယူလာကာ ရန်ကုန်မြို့ မြို့နယ်လဝကရုံးသို့ ပြန်ပို့ပေးရမည်။ ထို့နောက်တွင်မှ မှတ်ပုံတင်အသစ်ထုတ်ပေးရန် လိုအပ်ချက်များ ပြည့်စုံမည်ဟု ဆိုသည်။ သို့ဖြစ်ရာ မိမိ၏ မှတ်ပုံတင်ဆိုင်ရာ စာရွက်စာတမ်းများသည် ရခိုင်ရိုးမကို တစ်လနီးပါးခန့် ကျော်ဖြတ်ကာ အသွားအပြန် အကူးအပြောင်း လုပ်ကြရသည်။ ထိုကာလအတွင်း ရန်ကုန်ပညာရေးတက္ကသိုလ်သို့ မိမိ အပြောင်းပါသဖြင့် ပြောင်းခဲ့ရသည်။ ရန်ကုန်သို့ ပြန်ရောက်ပြီး တစ်ပတ်လောက်တွင်မှ ရခိုင်ရိုးမကို ကျော်ဖြတ်လာသော မှတ်ပုံတင်ဆိုင်ရာ လျှို့ဝှက်စာအိတ် ပြန်ရောက်လာသည်။ လမ်းပမ်းဆက်သွယ်ရေးအခက်အခဲကြားမှ လူကြုံရဖို့ဟူသော ကိစ္စကလည်း ထပ်တိုးလာသဖြင့် ထိုမျှ ကြန့်ကြာနေရခြင်းပင်။

စာအိတ်ရပြီး နောက်တစ်နေ့တွင် စာရေးသူ မြို့နယ်လဝကရုံးသို့ သွား၍ စာအိတ်ကို သက်ဆိုင်ရာ တာဝန်ခံအမျိုးသမီးထံ ပေးအပ်လိုက်သည်။ ဘယ်နေ့လောက် မှတ်ပုံတင် ရနိုင်မည်ကို မိမိ မေးကြည့်သည်။ အဖြေက ဝိုးတိုးဝါးတား။ နောက်တစ်ပတ်လောက် ဖြစ်မည်ဟူသော စကားနှင့်ပင် ဖြေသိမ့်ရသည်။ နောက်တစ်ပတ်လောက်တွင် တာဝန်ခံအမျိုးသမီးထံမှ ဖုန်းဝင်လာသည်။ မှတ်ပုံတင် ရပြီ ဟူ၍ပင်။ ပျော်လိုက်သည် ဖြစ်ခြင်း။ တန်ဖိုးကြီးမားလှသည့် မှတ်ပုံတင် ရပါလေပြီ။ မပျော်ဘဲ နေပါမည်လော။ မှတ်ပုံတင် ရှိမှသာ ကျွန်တော်လည်း ဘဏ်ကို စိတ်အေးလက်အေး သွားရဲတော့သည်။ သံသယမျက်လုံးများဖြင့် အကြည့်ခံရမှုလည်း မရှိနိုင်တော့။ ဘယ်လောက် ကောင်းလိုက်သလဲ။ သူခိုးလိုလို ခါးပိုက်နှိုက်လိုလို အထင်မခံရတော့။ မှတ်ပုံတင်ရမှ စိတ်အေးရပါသဗျ။ သက်ပြင်းချနိုင်ပါသဗျ။

မြို့နယ်လဝကရုံးသို့ သွားပြီး မှတ်ပုံတင်သွားယူစဉ် ကူညီလုပ်ဆောင်ပေးသည့်အမျိုးသမီးကို မိမိတာဝန်ကျရာ ရန်ကုန်ပညာရေးတက္ကသိုလ်နှင့်ပတ်သက်၍ ကူညီနိုင်သည့် ကိစ္စတစ်ခုခုရှိလျှင် မိမိထံ ဆက်သွယ်နိုင်ကြောင်း သဘောရိုးဖြင့် ပြောလျက် ကျေးဇူးတင်စကားဆိုကာ နှုတ်ဆက်ဖြစ်ခဲ့သည်။

*****  

(၄)

မှတ်ပုံတင်အသစ်ပြန်လုပ်သည့် အတွေ့အကြုံကို အခြေခံ၍ စာရေးသူ ဆက်စပ်တွေးမိသည်မှာ လဝကရုံးအပါအဝင် အစိုးရဌာနရုံးများတွင် လုပ်ငန်းလုပ်ဆောင်မှု ပိုမိုမြန်ဆန်လွယ်ကူစေရေးအတွက် E-governance ကို ကောင်းကောင်း အသုံးချရေးကိစ္စပင် ဖြစ်သည်။ E-governance ဟူသော စကားလုံးသည် မြန်မာ့လူ့အဖွဲ့အစည်းတွင် ကြားနေရသည်မှာ နှစ်အတော် ကြာခဲ့လေပြီ။ သို့သော် လက်တွေ့ အကောင်အထည်ဖော်နိုင်စွမ်း မရှိသေးဟု ဆိုရပါမည်။ ကမ္ဘာတလွှား အစိုးရဌာနအသီးသီးတွင် အင်တာနက်၊ အီးမေးလ်စသော နည်းပညာများကို တွင်ကျယ်စွာအသုံးပြု ဆက်သွယ်လုပ်ကိုင်လျက်ရှိကြသော်လည်း စာရေးသူတို့နိုင်ငံတွင်မူ ထိုသို့အသုံးမပြုနိုင်ကြသေးပေ။ ထို့ကြောင့်ပင် အချို့သော အချက်အလက်၊ စာရွက်စာတမ်းများကို ရှေးနည်းအတိုင်း ခရီးဝေးလံ ကားတစ်တန် လှေတစ်တန်ဖြင့် ပို့ဆောင်ပေးနေကြရသည်။

ထိုသို့လုပ်မည့်အစား အီးမေးလ်၊ ဖက်စ်တို့နှင့် ဟိုရုံးမှ သည်ရုံး၊ ဟိုဌာနမှ သည်ဌာနသို့ တွင်ကျယ်စွာ အသုံးပြု ဆက်သွယ်လုပ်ကိုင်နိုင်ပြီဆိုလျှင် အလုပ်များ ပိုမိုမြန်ဆန်လွယ်ကူလာပေမည်။ စာရေးသူတို့၏ ပညာရေးဌာနတွင်လည်း အခြေခံတွင်ရော အဆင့်မြင့်မှာပါ ကိုယ်ရေး ၃၆ ချက်ကို နှစ်စဉ် လေးငါးစုံစီ စာရွက်ပုံစံဖြင့် တင်ပေးနေကြရသည်။ နိုင်ငံခြားပညာသင်ဆုတစ်ခုအတွက် လျှောက်ရမည်ဆိုလျှင်လည်း သက်ဆိုင်ရာဝန်ထမ်း၏ ကိုယ်ရေး ၃၇ ချက်ကို ခြောက်စုံခုနစ်စုံထိ အဆင့်ဆင့် တင်နေကြရသည်။ ထိုသို့သော ဝန်ထမ်းကိုယ်ရေးမှတ်တမ်းများကိုသာ နည်းပညာသုံး၍ မှတ်တမ်းတင်ခြင်း၊ ဆက်သွယ်ပေးပို့ခြင်းတို့ ပြုလုပ်နိုင်လျှင် လွန်စွာ အလုပ်ရှုပ်သက်သာပေမည်။ နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံတွင် E-governance ကို အောင်မြင်စွာ အကောင်အထည်ဖော်နိုင်ရန် သုံးသင့်သော ငွေကြေးအတိုင်းအတာကို သုံးဖို့ လိုအပ်မည်မှာမှန်ပါသည်။ ထိုသို့ပြုလုပ်ခြင်းသည် ငွေကို အကျိုးရှိစွာ အသုံးချခြင်းပင် ဖြစ်သည်။ အမှန်တကယ် ပြောင်းလဲသင့်သည့်အပိုင်းကို ပြောင်းလဲဖို့ လိုပါသည်။ ပြောင်းလဲနိုင်အောင် ကြိုးစားကြရပါမည်။

*****

(၅)

၈၈ ကျောင်းသားခေါင်းဆောင် မင်းကိုနိုင်၏ အဆိုးမြင်စိတ်ဟု ထင်ရသော ပကတိအမြင်က ပဲ့တင်ထပ် ပေါ်လာပြန်သည်။ “တစ်ယောက်နဲ့တစ်ယောက် အပြန်အလှန် မလေးစားတဲ့ လူ့အဖွဲ့အစည်း၊ တစ်ယောက်နောက်ကျောကို တစ်ယောက် ချိန်ရွယ်ချောင်းမြောင်းနေတဲ့ လူ့အဖွဲ့အစည်း၊ အဲဒီလူ့အဖွဲ့အစည်းဟာ တည်ဆောက်လို့ မရဘူးလို့ ကျွန်တော်တော့ ယုံကြည်တယ်”

ကဲ - စာရှုသူမိတ်ဆွေတို့ရော ဘယ်လို မြင်ပါသလဲ။ အရိုးစွဲနေတဲ့ အကျင့်ဆိုးတွေကို ပြင်ဖို့နဲ့ ပြင်ပေးဖို့ ကြိုးစားကြမှာလား။ ဘယ်လိုပဲဖြစ်ဖြစ် ပိုကောင်းအောင်၊ ပိုတိုးတက်လာအောင်တော့ ကျွန်တော်တို့ စွမ်းနိုင်သလောက် လုပ်ကြရုံကလွဲပြီး ဘာရှိတော့မလဲနော့။

ထွန်းမင်း (ပညာရေးတက္ကသိုလ်)

ေဖာင့္ျငိမ္းခ်မ္းေရး တည္ေဆာက္ဖို႔လိုျပီ

ထြန္းမင္း (ပညာေရးတကၠသိုလ္)

မိမိတို႔ႏိုင္ငံတြင္ ေဖာင့္ျငိမ္းခ်မ္းေရး တည္ေဆာက္ဖို႔ အမွန္တကယ္ လိုအပ္ေနျပီဟု စာေရးသူအေနျဖင့္ ဆိုခ်င္သည္။ ဤတြင္ ေဖာင့္ျငိမ္းခ်မ္းေရးဟူေသာ စကားကို ပထမဦးဆံုး ရွင္းဖို႔ လိုအပ္ေပမည္။ ေဖာင့္ဟူသည္ အဂၤလိပ္စကားလံုး Font ကို ဆိုလိုပါသည္။ ကြန္ပ်ဴတာစာစီစာရိုက္ အသံုးျပဳသူမ်ား၊ ဖုန္းအသံုးျပဳသူမ်ားအေနျဖင့္ စာေရးသူတို႔အားလံုး ဤစကားလံုးကို ေတြ႕ဖူးျပီးသား ျဖစ္ေပမည္။ ျမန္မာေဖာင့္၊ အဂၤလိပ္ေဖာင့္ စသည္ျဖင့္ လက္ကြက္မ်ားကို စက္ထဲတြင္ ထည့္သြင္းတပ္ဆင္ထားမွသာ ထိုစက္တြင္ သက္ဆိုင္ရာေဖာင့္မ်ားကို ရိုက္ႏိႈက္အသံုးျပဳႏိုင္ပါသည္။ ျငိမ္းခ်မ္းေရးတည္ေဆာက္ရန္ အပူတျပင္း လိုအပ္ေနသည္ဆိုေသာ ေဖာင့္မွာ အဂၤလိပ္ေဖာင့္မဟုတ္။ ျမန္မာေဖာင့္သာ ျဖစ္သည္။ ဘာေၾကာင့္ ျမန္မာေဖာင့္ျငိမ္းခ်မ္းေရး တည္ေဆာက္ဖို႔လိုျပီဟု စာေရးသူ ေျပာလိုေၾကာင္း ဒီေဆာင္းပါးတြင္ ေဆြးေႏြးတင္ျပလိုပါသည္။ ပထမဦးဆံုး ျမန္မာေဖာင့္အေၾကာင္းကို ေဆြးေႏြးပါဦးမည္။

ျမန္မာစာအေရးအသားဟူ၍ စတင္ေပၚေပါက္လာခဲ့သည္မွာ ႏွစ္ေထာင္ခ်ီ ၾကာခဲ့ျပီဟု ဆရာၾကီးေမာင္ခင္မင္ (ဓႏုျဖဴ) က ဆိုထားသည္ကို စာေရးသူ မွတ္သားဖူးသည္။ ေထာင္စုႏွစ္ကာလအတြင္း ျမန္မာဘာသာစကား ေျပာင္းလဲတိုးတက္မႈမ်ား ရွိလာခဲ့သည္မွာ ျငင္းဖြယ္မရွိေပ။ ကြန္ျပဴတာႏွင့္ စာရိုက္ရေသာ ေခတ္တြင္ ျမန္မာစာလက္ကြက္မ်ဳိးစံု အမည္အမ်ဳိးမ်ဳိးျဖင့္ ေပၚလာၾကသည္။ ေဇာ္ဂ်ီေဖာင့္၊ ဝင္းအင္းဝေဖာင့္၊ ဝင္းရီဆာခ်ာေဖာင့္၊ ျမန္မာတူးေဖာင့္၊ ျမန္မာသရီးေဖာင့္၊ ယူနီကုတ္၊ မက္ထရစ္ ၁၉ စသည္ျဖင့္ အမ်ဳိးစံုလွသည္။ ဒါသည္ပင္ လူသိအမ်ားဆံုး ျမန္မာေဖာင့္အခ်ဳိ႕ ျဖစ္သည္။ ထိုအထဲ ဝင္းအင္းဝ အပူး၊ ဝင္းအင္းဝအခဲြဟူ၍လည္း မူကဲြ ရွိတတ္ျပန္ေသးသည္။ ေဖာင့္အမ်ဳိးမ်ဳိး ကဲြျပားသည္ႏွင့္အမွ် ရိုက္နည္းမ်ားလည္း မတူၾကေပ။ မ်ားေသာအားျဖင့္ သီးျခားစီ မွတ္သားေလ့က်င့္ရိုက္ႏိႈက္ၾကရသည္ခ်ည္းပင္။ ထို႔ေၾကာင့္ ျမန္မာေဖာင့္တစ္မ်ဳိးမ်ဳိးကို စာစီစာရိုက္ ကၽြမ္းက်င္ထားေသာ္လည္း အျခားေဖာင့္တစ္မ်ဳိးမ်ဳိးကို သံုးရန္ လိုအပ္ေသာအခါ အခက္အခဲေတြ႕တတ္ပါေသးသည္။

ဆရာဟူသည် တပည့်များအကျိုးကို ရှေ့ရှုသူ

ထွန်းမင်း (ပညာရေးတက္ကသိုလ်)

ပညာရေးစနစ်တစ်ခုသည် လူတိုင်းအတွက် တပြေးညီ သင်ယူလေ့လာခွင့်ကို ဖန်တီးပေးသင့်သည်။ ဖင်လန်နိုင်ငံ၏ ပညာရေးစနစ်သည် နိုင်ငံသားတိုင်း မည်သည့်နေရာဒေသတွင် မွေးဖွားသည်ဖြစ်စေ၊ စီးပွားရေး၊ လူမှုရေးနောက်ခံ မည်သို့ပင် ဖြစ်နေပါစေ၊ ကျား/မ၊ အသက်အရွယ်၊ ဉာဏ်ရည် မည်သို့ပင် ကွာခြားနေသည်ဖြစ်စေ ပညာသင်ယူနိုင်ခွင့် အပြည့်အဝ ပေးလိုသည့် ဆန္ဒ ရှိသည်။ အမှန်မှာ ဖင်လန်ကျောင်းသား၊ ကျောင်းသူများသည် နိုင်ငံတကာစံချိန်စံညွှန်းအရ ပညာထူးချွန်သူများဟူသော ဂုဏ်ပုဒ်ကို ထိန်းသိမ်းလာခဲ့ကြသည်။ ဤသို့အောင်မြင်မှုအတွက် အဓိက အသိအမှတ်ပြုပေးရမည့်သူများမှာ ဆရာကောင်း ဆရာမွန်များနှင့် ဆရာအတတ်သင်ပညာရေးစနစ်ပင် ဖြစ်သည်။

ယနေ့ ဖင်လန်နိုင်ငံ၏ ဆရာအတတ်သင်ပညာရေးစနစ်ကို ချီးမွှမ်းထောမနာပြုလျက် အကဲဖြတ်မှုများ ရှိနေသော်လည်း ထိုစနစ်တွင် သို့လောသို့လော စဉ်းစားစရာ အတော်များများကို ရင်ဆိုင်ကျော်လွှားနေရဆဲ ဖြစ်သည်။ ထိုသို့ စဉ်းစားတွေးတောစရာတစ်ချက်မှာ ဆရာအတတ်သင်ပညာရေးအတွက် သင်တန်းသား ရွေးချယ်မှုစနစ်ပင် ဖြစ်သည်။ လတ်တလောတွင်မူ ဖင်လန်နိုင်ငံ၏ သင်တန်းသားရွေးချယ်မှုစနစ်သည် ကျောင်းသားများ ကျောင်းတက်စဉ် ပညာထူးချွန်ထက်မြက်သူများ ဟုတ်၊ မဟုတ်ဟူသော အချက်ကို အလေးပေးသည်။ ဆရာအတတ်သင်ပညာရေးအတွက် သင်တန်းသားရွေးချယ်မှုလုပ်ငန်းစဉ်မှတစ်ဆင့် ဆရာဖြစ်သင်တန်း တက်ခွင့်ပေးပြီး ကျောင်းတွင် ဆရာအဖြစ် တာဝန်ထမ်းရွက်ကြမည့် ပုဂ္ဂိုလ်များ၏ အရေအတွက်နှင့် အရည်အသွေးကို ထိန်းထားကြရသည်။ ဤလုပ်ငန်းစဉ်မှတစ်ဆင့် ဆရာကောင်း ဆရာမွန်များနှင့် ဆရာဖြစ်ရန် မသင့်တော်သူများကို ကွဲပြားစွာ စိစစ်ရွေးချယ်ကြသည်။ ထိုသို့ သင်တန်းသားများ စိစစ်ရွေးချယ်မှုလုပ်ငန်းစဉ်မှာ အမြဲတစေ ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှု ရှိနေရသည်။ သင်တန်းသားရွေးချယ်မှုသည်လည်း လက်ရှိအချိန် ဆရာအတတ်သင်ပညာရေး၏ မရှိမဖြစ်အရေးပါသော ဖွံ့ဖြိုးရေးဆိုင်ရာ ပန်းတိုင်တစ်ခုပင် ဖြစ်သည်။

A short but valuable trip to Taung-Fi-Lar

by

Tun Min

Before I was transferred to Yangon University of Education, as an assistant lecturer serving at Sagaing University of Education, I had to live and work within the campus. Our university is situated in Padamyar Quarter which is at the foot of Minwun Mountain Ranges and is about a half hour drive from downtown Sagaing. During the regular semesters, I have to teach several subjects to student teachers of different year levels everyday. I am also responsible for carrying out other duties including invigilating exam halls, checking exam papers, supervising M.Phil students and doing some clerical work at my department.

Dama-Ku Pond

During the first half of the previous October, I was busy teaching B.Ed correspondence students. Fortunately, there was a public holiday on 5^th October to commemorate the Full Moon Day of Thadingyut. Therefore, one of the senior B.Ed students who had not gone back home after his exam, and I enquired about going to the famous Taung-Fi-Lar Hermitage and Dama Ku Pond. Surprisingly, although the place is a historic one, there were only a handful of people who have been to that place. What is worse, some people I have happened to talk with have never heard of Taung-Fi-Lar Sayadaw, a monk well-known for his integrity and wisdom during Nyaungyan Period of Myanmar history! From my point of view, lacking knowledge of this famous name is considerably understandable to those living miles away from Sagaing. However, it should be a known fact for the local people and for those who have lived in this town for a couple of years.

လက်ဖက်ရည်နှင့် စီးမျောသူများ

ဇွဲသစ် (ရမ္မာမြေ)

(၁)

ကျွန်တော် လက်ဖက်ရည်ကို အလွန် ကြိုက်ပါသည်။ ထိုသို့ လက်ဖက်ရည်ကြိုက်ခြင်းသည် အမေ့ထံမှ ရသော အမွေတစ်ခုဟု ကျွန်တော် ထင်မိသည်။ ကျွန်တော့်အမေသည်လည်း လက်ဖက်ရည် အလွန် ကြိုက်သူ ဖြစ်သည်။ လက်ဖက်ရည်ဆိုသည်မှာ လက်ဖက်ရည်ဆိုင်တွင် သောက်ရသော ချိုဆိမ့်၊ ပေါ့ဆိမ့်၊ ကျဆိမ့်၊ ချိုပေါ့ စသည့် လက်ဖက်ရည်မျိုးကို အဓိကဆိုလိုသည် မဟုတ်ပေ။ မြန်မာနိုင်ငံ ဒေသအသီးသီးတွင် ရေနွေးကြမ်း၊ အဖန်ရည်၊ အခါးရည်၊ လက်ဖက်ရည်ကြမ်း စသည့် အမည်အမျိုးမျိုးဖြင့် လူသိများသော လက်ဖက်ရည်ပင် ဖြစ်သည်။

“အပူကို အပူနဲ့ တိုက်ရတယ်တဲ့။ နေပူက ပြန်ရောက်တဲ့အချိန် ရေနွေးကြမ်းပူပူကို တဝကြီးသောက်ရင် ပိုကျန်းမာတယ်”

ဟုတ်၊ မဟုတ်တော့ မသိ။ လယ်ယာလုပ်ငန်းခွင်ထဲတွင် ပင်ပင်ပမ်းပမ်း အလုပ်လုပ်ပြီးနောက် အိမ်ပြန်ရောက်လျှင် အမေက ထိုသို့ ပြောတတ်သည်။ ထိုသို့ပြောရင်း ရေနွေးကြမ်းပူပူကို အားပါးတရ သောက်တတ်သည်။ ကျွန်တော်လည်း အမေနှင့်အတူ ရေနွေးကြမ်း လိုက်သောက်သည်။ ကျွန်တော်တို့ လယ်ကွက်တွင် လယ်ထွန်သည့်အခါတိုင်း၊ ကောက်စိုက်သည့်အခါတိုင်း၊ ကောက်ရိုက်သိမ်းသည့် အခါတိုင်း ထမင်းချိုင့်နှင့်အတူ လက်ဖက်ခြောက်ခတ်ပြီးသား ရေနွေးဓာတ်ဘူးကြီးတစ်လုံးနှင့် ရေနွေးခွက် တစ်ခွက်နှစ်ခွက်လောက် ယူသွားတတ်စမြဲ။ စပါးပေါ် ပြီးနောက် လယ်ကွက်အချို့တွင် မြေပဲစိုက်သည့်အခါတိုင်း၊ မြေပဲဖော်သည့်အခါတိုင်းလည်း ရေနွေးကြမ်းက ပါမြဲပါနေတော့သည်။ ကျွန်တော်သည် ထိုလယ်ယာလုပ်ငန်းခွင်များသို့ ငယ်စဉ်ကတည်းက အမေနှင့် လိုက်ပါစမြဲဖြစ်ရာ အမေ့နည်းတူ ကျွန်တော်လည်း လက်ဖက်ရည်ကို ကြိုက်မှန်းမသိ ကြိုက်သွားတော့သည်။

*****

How I channeled negative forces into positive ones

Some motivational writers suggest that one should forget and never disclose one’s horrible past experiences as they will dig up the covered woes in one’s heart and depress them terribly. In my opinion, I partially accept the idea. Through my experience, I come to realize that whatever difficulty we may have had in our past, the way we tackle them can make who we are today. In other words, we can learn a lot of guiding principles from our past. I had personal experience concerning how to channel negative forces into positive ones to be on the right track on our life journey.

When I was seven years of age, my father passed away, leaving bronchitis-prone mother with seven children as well as with a lot of debt. Three of my siblings had to drop out of school to learn to pursue other professions. Mother had to do a lot of odd but honest work to make ends meet. Whatever difficulty she would have, she always showed her smiling face to us. She withstood the life perils boldly without marrying again despite her youth. She lived her life solely for us, her beloved children. She always encouraged us to study hard by reciting her quote: “Look at the mirror for your beauty; you study hard for your life.” Therefore, we studied hard although I did not make as much exertion as the other siblings of mine.

စာအိတ္ယဥ္ေက်းမႈ ကင္းစင္ေရး (၂)

ထြန္းမင္း (ပညာေရးတကၠသိုလ္)

ၾသဂုတ္လ (၄) ရက္ေန႔ထုတ္ စံေတာ္ခ်ိန္ေန႔စဥ္သတင္းစာ၌ စာေရးသူ၏ “စာအိတ္ယဥ္ေက်းမႈ ကင္းစင္ေရး” ေဆာင္းပါး ပါခဲ့သည္။ လူအမ်ားအဖို႔ စာအိတ္မ်ားကို မူလရည္ရြယ္ခ်က္အတိုင္း သံုးသည္သာမက လာဘ္ေပးလာဘ္ယူမႈအတြက္ ေငြေၾကးထည့္ရန္ပါ သံုးလာၾကပံု၊ ထိုသို႔ စာအိတ္မ်ားကိုသံုးလ်က္ လုပ္ပိုင္ခြင့္ရ ပုဂၢိဳလ္မ်ားႏွင့္ အေပးအယူမွ်ေနသည့္ စာအိတ္ယဥ္ေက်းမႈတစ္ခု မိမိတို႔ႏိုင္ငံတြင္ အျမစ္တြယ္လာခဲ့ပံု၊ ထိုသို႔ေသာ ဓေလ့စရိုက္သည္ အက်င့္ပ်က္ျခစားမႈပင္ျဖစ္၍ ကင္းစင္ပေပ်ာက္ေအာင္ သက္ဆိုင္သူမ်ားက ၾကိဳးစားသင့္ပံု၊ စာရိတၱမာနႏွင့္ ျပည့္စံုသင့္ပံုတို႔ကို အက္ေဆးပံုစံ တင္ျပထားေသာ ေဆာင္းပါးတစ္ပုဒ္ပင္ ျဖစ္သည္။

ထိုေဆာင္းပါးကို ဖတ္မိေသာ မိတ္ေဆြ တကၠသိုလ္ဆရာမတစ္ဦးက သူ႔ထင္ျမင္ခ်က္ကို ဤသို႔ ေျပာလာသည္။ “ဆရာရယ္ ... ကၽြန္မအေနနဲ႔ေတာ့ ဆရာ့ေဆာင္းပါးရဲ႕ ရည္ရြယ္ခ်က္ကို အင္မတန္ ေထာက္ခံအားေပးပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ တစ္ခ်ဳိ႕ေတြကေတာ့ ၾကိဳက္ခ်င္မွ ၾကိဳက္ၾကမယ္။ ဒီလိုျဖစ္ရပ္မ်ဳိးက ကၽြန္မတို႔ ပတ္ဝန္းက်င္ေတြမွာ ေတြ႕ျမင္ေနၾကရတာဆိုေတာ့ ခက္ေတာ့လည္း ခက္ပါတယ္” ဟူ၍ပင္။ သူ႔စကားအေပၚ ကၽြန္ေတာ္ တုန္႔ျပန္ေျပာဆို ျဖစ္သည္မွာ “မၾကိဳက္ရင္လည္း ဘယ္တတ္ႏိုင္မလဲ ဆရာမရယ္။ တိုက္ဆိုင္မႈရွိရင္ ခြင့္လႊတ္ပါလို႔ပဲ ေျပာရေတာ့မွာေပါ့” ဟူ၍ ျဖစ္သည္။

လုပ္ေဖာ္ကိုင္ဖက္တစ္ဦးကမူ “အင္း - စာအိတ္ထဲ ထည့္ေပးႏိုင္ေလာက္တဲ့ ပမာဏဆိုရင္ေတာ့ နည္းလို႔ ျဖစ္ခ်င္ျဖစ္မွာေပါ့။ တကယ္လို႔သာ ေပးလာတဲ့ ေငြေတြ အမ်ားၾကီးဆိုရင္ေကာ တို႔ေတြရဲ႕ သိကၡာကို ရိကၡာနဲ႔ မလဲဘူးဆိုျပီး ေတာင့္ခံႏိုင္ပါ့မလား” ဟူ၍ ေတြးေတြးဆဆ ဆိုလာသည္။ သူ႕စကားထဲတြင္ ေတြးေတာစရာ မ်ားစြာ ပါသည္။ သူက မိမိကိုယ္ကိုယ္ ဆင္ျခင္သံုးသပ္ၾကည့္လိုက္ျခင္း ျဖစ္သည္။ စာရႈသူတို႔အေနျဖင့္ေကာ မိမိကိုယ္ကိုယ္ ထိုသို႔ ဆင္ျခင္သံုးသပ္ၾကည့္မိၾကပါသလား။ တစ္စံုတစ္ဦးက ထိုသို႔ ေမးလာသည္ရွိေသာ္ မည္သို႔ ျပန္ေျဖျဖစ္ၾကပါမည္နည္း။ ထိုသို႔ ရိကၡာ (ေငြပမာဏ) မ်ားမ်ားႏွင့္ သိကၡာကို အေပးအယူလုပ္ရမည့္ အေျခအေနမ်ဳိးကို ကိုယ္တိုင္ ၾကံဳေတြ႕လာရသည္ဆိုပါလွ်င္ ေတာင့္ခံႏိုင္ၾကပါမည္ေလာ။ အေတာ္ပင္ ဆံုးျဖတ္ရခက္မည့္ အေနအထားတစ္ခုဟု စာေရးသူ ထင္ပါသည္။

***

စာအိတ္ယဥ္ေက်းမႈ ကင္းစင္ေရး

 ထြန္းမင္း (ပညာေရးတကၠသိုလ္)

(၁)

ယခုေခတ္လို အင္တာနက္၊ အီးေမးလ္တို႔ကို မသံုးျဖစ္ၾကေသးေသာ တစ္ေခတ္တစ္ခါက စာအိပ္ကေလးမ်ားသည္ ကၽြန္ေတာ္တို႔အတြက္ စာပို႔ဆက္သြယ္ေရးတြင္ မရွိမျဖစ္ေသာ အရာတစ္ခု ျဖစ္ခဲ့သည္။ ေလယာဥ္ပံုအသားတံဆိပ္ႏွင့္ ရိုးရိုးစာအိပ္ျဖဴ အၾကီး၊ အေသးမွအစ ေရေမႊးဆြတ္ထားေသာ အလွတန္ဆာဆင္ထားျပီးသည့္ စာအိပ္မ်ားအဆံုး စာအိပ္မ်ဳိးစံု ေတြ႕ဖူးခဲ့ၾကေပမည္။ ၎တို႔ကို ရည္ရြယ္ခ်က္အလိုက္ လူအမ်ဳိးမ်ဳိးက အသံုးျပဳခဲ့ၾကသည္ပင္။ တစ္ခ်ဳိ႕လူငယ္မ်ားက ခ်စ္သူမိန္းကေလးကို ေရေမႊးရနံ႔သင္းေသာ ေရာင္စံုစာအိပ္ေလးထဲ ခ်စ္သဝဏ္လႊာထည့္ကာ ပါးတတ္ခဲ့ၾကသည္။ အမ်ားစုကမူ ရိုးရိုးစာအိပ္မ်ားကို သံုးလ်က္ စာတိုက္မွတစ္ဆင့္ တစ္ျမိဳ႕တစ္ရြာဆီ ရည္ရြယ္ခ်က္အမ်ဳိးမ်ဳိးျဖင့္ စာပို႔ခဲ့ၾကသည္။

စာအိပ္ႏွင့္ စာပို႔ျခင္း မစတင္မီ ေရွးအခါက စနစ္တက် ေလ့က်င့္ထားေသာ ေက်းငွက္မ်ား၊ ခိုမ်ားျဖင့္ စာပို႔ျခင္းအမႈကို ျပဳခဲ့ၾကသည္ဟု ဖတ္မွတ္ၾကားသိဖူးသည္။ ထိုစဥ္ကတည္းက အေၾကာင္းအမ်ဳိးမ်ဳိးျဖင့္ စာသဝဏ္လႊာ ပါးခဲ့ၾကေပသည္။ အခ်စ္ေရးအတြက္ ေက်းေစခိုင္းခဲ့ၾကသကဲ့သို႔ စစ္ေရးအတြက္လည္း ခိုမ်ားျဖင့္ စာပို႔ခဲ့ၾကသည္ဟု ဆို၏။

ဤသို႔ တစ္ေခတ္ျပီးတစ္ေခတ္ ေျပာင္းလဲလာရင္း စာပို႔သည့္စနစ္ပင္ ေျပာင္းလဲလာခဲ့ေပျပီ။ လြန္ခဲ့ေသာ ဆယ္စုႏွစ္မ်ားအတြင္းက တစ္ဖက္လူ၏ အိမ္လိပ္စာကို သိမွသာ စာပို႔၍ ရေသာ္လည္း ယခုအခါ တစ္ဖက္လူ၏ အီးေမးလ္လိပ္စာကို သိရံုမွ်ျဖင့္ စကၠန္႔ပိုင္းအတြင္း စာအေရာက္ ပို႔ႏိုင္ေပျပီ။ ထို႔ထက္ အျမန္ေခ်ာပို႔ဟူ၍ မရွိႏိုင္ေတာ့။ တစ္ဖန္ ပို႔သူႏွင့္လက္ခံသူ ႏွစ္ဖက္စလံုးတြင္ ဖက္စ္ရွိပါက စာမ်က္ႏွာမ်ားကို စကင္ဖတ္၍ တစ္ဖက္သို႔ ပို႔လိုက္ရံုျဖင့္ ပရင့္ထုတ္ျပီးသား စာမ်ား လက္ခံသူ၏ ဖက္စ္ထဲမွ တန္းခနဲ ထြက္လာႏိုင္သည့္ ေခတ္မ်ဳိးပင္ ျဖစ္သည္။ နည္းပညာတိုးတက္ထြန္းကားလာသည္ႏွင့္အမွ် တစ္ဦးႏွင့္တစ္ဦး မည္မွ်ပင္ ေဝးကြာေနၾကပါေစ ျမန္ဆန္တိက်စြာ ဆက္သြယ္လာႏိုင္ၾကျပီ ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ ယေန႔ေခတ္လူ႔အဖဲြ႕အစည္း၌ စာအိပ္ကေလးမ်ားမွာ တစ္နည္းတစ္ဖံု အသံုးဝင္လွ်က္ ရွိေနဆဲ ... ။