ဘာသာစကားႏွစ္ခုုပူးတဲြပညာသင္ၾကားေရးႏွင့္ ျမန္မာ့ေရွ႕အလားအလာ

ၾသစေၾတးလ်ႏိုုင္ငံ၊ မဲလဘုုန္းျမိဳ႕ရွိ Western Metropolitan Region အတြင္းရွိ Windham Primary School ( ဝင္ဒန္မူလတန္းေက်ာင္း)တြင္ အဂၤလိပ္-ကရင္ ႏွစ္ဘာသာတဲြပညာသင္ၾကားေရးအစီအစဥ္ကိုု စတင္လာသည္မွာ ၂၀၀၉  ခုုႏွစ္ကတည္းက ျဖစ္သည္။ ဝင္ဒန္ရပ္ကြက္တြင္ ၾသစေၾတးလ်သိုု႔ ဒုုကၡသည္အျဖစ္ေရာက္ရွိလာေသာ ကရင္လူဦးေရ အလြန္မ်ားသည္။ ထိုု႔ေၾကာင့္ အဂၤလိပ္-ကရင္ ႏွစ္ဘာသာပူးတဲြပညာသင္ၾကားေရးအစီအစဥ္ စတင္လာျခင္း ျဖစ္သည္။ ထိုုအစီအစဥ္ကိုု မဲလဘုုန္းတကၠသိုုလ္မွ စမ္းသပ္အစီအစဥ္အျဖစ္ စတင္ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။

ကရင္ေက်ာင္းသား၊ေက်ာင္းသူမ်ားအျပင္ ၾသစေၾတးလ်ႏွင့္ အျခားဘာသာစကားေနာက္ခံ ေက်ာင္းသား၊ေက်ာင္းသူမ်ားလည္း ပါဝင္သည္။ ေက်ာင္းသား၊ေက်ာင္းသူမ်ား ၂၀၀၉  ခုုႏွစ္တြင္ မူၾကိဳေက်ာင္းသား၊ ေက်ာင္းသူမ်ားျဖစ္သည္။ ႏွစ္စဥ္ႏွစ္တုုိင္း ေက်ာင္းသား၊ေက်ာင္းသူမ်ားဧ။္ တုုိးတက္မႈကိုု ေလ့လာသုုေတသန ျပဳထားသည္။ မွတ္တမ္းတင္ထားသည္။ ထိုုအစီအစဥ္ကိုု ေက်ာင္းသား၊ေက်ာင္းသူမ်ားမွာ အထူးႏွစ္သက္ၾကသည္။ ကရင္မိဘမ်ားမွာလည္း သူတိုု႔ သားသမီးမ်ား ကရင္စကားလည္း ေျပာတတ္သလိုု အဂၤလိပ္စကားလည္း တိုုးတက္ေၾကာင္း ေျပာၾကသည္။တတိယတန္း (၂၀၁၃ ခုုႏွစ္) သင္တန္းသင္ၾကားရာတြင္ သင္ၾကားရာတြင္ ကရင္လူမ်ဳိးဆရာ၊ ဆရာမမ်ားက ကရင္ဘာသာစကားျဖင့္ ၂ ရက္သင္ၾကားျပီး ၾသစေၾတးလ်ဆရာ၊ ဆရာမမ်ားက အဂၤလိပ္ဘာသာစကားျဖင့္ ၃ ရက္သင္ၾကားသည္။ မူၾကိဳတန္း (၂၀၀၉  ခုုႏွစ္) သင္ၾကားရာ၌ ကရင္ဘာသာစကားအခ်ိန္က ပိုုမ်ားသည္။ အဂၤလိပ္ဘာသာစကားျဖင့္ သင္သည့္အခ်ိန္က ပိုုနည္းသည္။ ရည္ရြယ္ခ်က္မွာ ကရင္ဘာသာစကားကိုု ေစာစီးစြာ ကၽြမ္းက်င္ႏိုုင္ေအာင္ ျဖစ္သည္။ ေနာက္အတန္းၾကီးလာေသာအခါ အဂၤလိပ္ဘာသာျဖင့္ သင္ၾကားသည့္အခ်ိန္ကိုု တုုိးတိုုးလာသည္။ သိုု႔ေသာ္ ေက်ာင္းသား၊ ေက်ာင္းသူမ်ားမွာ ထုုိအခ်ိန္တြင္ ကရင္ဘာသာစကားကိုု အလြန္ ကၽြမ္းက်င္ေနျပီ ျဖစ္သည္။

ျမန္မာႏိုုင္ငံတြင္ တိုုင္းရင္းသားေပါင္းစုုံရွိသည္။ ကရင္လူမ်ဳိးသည္လည္း ျမန္မာတိုုင္းရင္းသားတစ္မ်ဳိးျဖစ္သည္။ သူတိုု႔တြင္ သီးျခားဘာသာစကားရွိသည္။ သီးျခားဘာသာစကားဟုု မိမိတိုု႔ကိုုယ္ကိုုယ္သတ္မွတ္ေသာ္လည္း ေဒသိယဘာသာစကား (dialect) အျဖစ္ မွတ္ယူၾကေသာ ဘာသာစကားမ်ားလည္းရွိၾကသည္။ ဥပမာ - ရခုုိင္ဘာသာစကား၊ ထားဝယ္ဘာသာစကား တိုု႔ကိုု ျမန္မာ (ဗမာ) ဘာသာစကားဧ။္ ေဒသိယဘာသာစကားမ်ားအျဖစ္ သတ္မွတ္ၾကသည္လည္း ရွိသည္။ သိုု႔ေသာ္ ရခုုိင္မ်ားကမူ သီးျခားဘာသာစကားျဖစ္သည္ဟုု သတ္မွတ္ၾကသည္။ ဘာသာစကားႏိုုင္ငံေရးသေဘာတရားတစ္ခုုပင္ ျဖစ္ပါဧ။္။

ယခုုကဲ့သိုု႔ ဒီမိုုကေရစီလမ္းေၾကာင္းကိုု ေလွ်ာက္လွမ္းလာသည့္ ျမန္မာ့အေျပာင္းအလဲကာလတြင္ ပညာေရးျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈႏွင့္အတူ ပညာေရးဥပေဒကိုုလည္း ေရးဆဲြျပဌာန္းႏိုုင္ၾကျပီျဖစ္သည္။ ထိုုဥပေဒတြင္ တိုုင္းရင္းသားဘာသာစကားကိုု သင္ၾကားေရးဘာသာစကားအျဖစ္ အသံုုးျပဳခြင့္ရွိသည္ ဟူေသာ အခ်က္ပါသည္။ သိုု႔ေသာ္ တုုိင္းရင္းသားဘာသာစကား ႏွင့္ ႏိုုင္ငံေတာ္ဘာသာစကားျဖစ္ေသာ ျမန္မာဘာသာစကားတိုု႔ ႏွစ္ခုုလံုုးအသံုုးျပဳသင္ၾကားေသာ အထက္ပါသင္ၾကားေရးအစီအစဥ္ႏွင့္အလားတူ သင္ၾကားေရးအစီအစဥ္မ်ားကိုု ေဒသအလုုိက္ အေကာင္အထည္ေဖာ္ေဆာင္ရြက္ရန္ အထူးလိုုအပ္ေနေပျပီ။ ယခင္က ျမန္မာဘာသာစကားျဖင့္သာ ေတာက္ေလွ်ာက္သံုုးလာေစခဲ့ျပီး တုုိင္းရင္းသားဘာသာစကားမ်ားကိုု အေလးမေပးသျဖင့္ တစ္ခ်ဳိ႕ဘာသာစကားမ်ားမွာ ေပ်ာက္ကြယ္ခဲ့ရျပီ။ လီဆူး၊ ရဝမ္ စေသာ ဘာသာစကားမ်ားမွာလည္း ေပ်ာက္ကြယ္ေတာ့မည့္အေရးကိုု အၾကီးအက်ယ္ ရင္ဆိုုင္ေနရေလျပီ။ ထိုု႕ေၾကာင့္ ျမန္မာဘာသာစကားကိုုလည္း တတ္ေျမာက္ေစႏိုုင္ျပီး၊ မိခင္ဘာသာစကားကိုုလည္း ထိန္းသိန္းႏိုုင္ေစေသာ ရွဥ့္လည္းေလွ်ာက္သာ ပ်ားလည္းစဲြသာသည့္ ႏွစ္ဘာသာပူးတဲြပညာသင္ၾကားေရးအစီအစဥ္မ်ားကိုု အမွန္တကယ္လိုုအပ္သည့္ ေနရာေဒသမ်ားတြင္ အေကာင္အထည္ေဖာ္ရန္ အထူးလိုုအပ္ေနေပျပီ။

သတင္းေကာင္းတစ္ခုုမွာ အထက္ပါ ဝင္ဒန္မူလတန္းေက်ာင္း၌ ကရင္-အဂၤလိပ္ဘာသာစကားပူးတဲြပညာသင္ၾကားေရးအစီအစဥ္ကိုု ကိုုယ္တုုိင္တာဝန္ယူေဆာင္ရြက္ခဲ့ေသာ မဲလဘုုန္းတကၠသိုုလ္မွ ပါေမာကၡၾကီးကိုုယ္တုုိင္ဦးစီး၍ မႏၱေလးတကၠသိုုလ္တြင္ (၂၀၁၆) ခုုႏွစ္၊ ေဖေဖာ္ဝါရီ (၈) ရက္ေန႔မွ (၁၁) ရက္ေန႔အထိ "ယဥ္ေက်းမႈမ်ဳိးစံုု၊ ဘာသာမ်ဳိးစံုုအအေျခအေနမ်ား၌  ဘာသာစကားမူဝါဆိုုင္ရာ ႏိုုင္ငံတကာ စာတမ္းဖတ္ပဲြၾကီး" (International Conference on Language Policy in Muliticultural and Multilingual Settings) ကိုု က်င္းပႏိုုင္ခဲ့ျခင္းပင္ ျဖစ္သည္။ ထုုိအစည္းအေဝးသိုု႔ ႏိုုင္ငံတကာပညာရွင္မ်ားအျပင္ ျမန္မာႏိုုင္ငံမွ ပညာရွင္မ်ား၊ မူဝါဒေရးဆဲြသူမ်ားပါ တက္ေရာက္၍ စာတမ္းဖတ္ၾကားခဲ့ၾကသည္။ စာတမ္းဖတ္ပဲြၾကီးဧ။္ စာတမ္းေပါင္းခ်ဳပ္စာအုုပ္ (Conference proceedings) မွာ ထြက္မလာေသးေပ။ ထိုုစာတမ္းမ်ားသည္ ျမန္မာႏိုုင္ငံဧ။္ ဘာသာစကားမူဝါဒႏွင့္ပတ္သက္၍ အလြန္အေရးပါလာေပလိမ့္မည္။ အေကာင္အထည္ေဖာ္လွ်င္ ျမန္မာ့ေရေျမသဘာဝႏွင့္ အလြန္ကိုုက္ညီေသာ ပညာေရးအစီအစဥ္မ်ားကိုု အေကာင္အထည္ေဖာ္လာႏိုုင္သည့္အျပင္ ျပည္တြင္းျငိမ္းခ်မ္းေရးအတြက္ပါ တစ္ဘက္မွ အေထာက္အကူျပဳႏိုုင္မည္မွာ မလဲြေပ။

ထိုုသိုု႔ေသာ ႏွစ္ဘာသာပူးတဲြဘာသာစကားသင္ၾကားေရးအစီအစဥ္မ်ားကိုု အေကာင္အထည္ေဖာ္လာႏိုုင္ေသာအခါ မဲလဘုုန္းျမိဳ႕တြင္ ကရင္လူဦးေရမ်ားေသာရပ္ကြက္၌ ကရင္-အဂၤလိပ္ဘာသာစကားပူးတဲြပညာသင္ၾကားသည့္ မူလတန္းေက်ာင္း ဖြင့္ေပးသကဲ့သိုု႔ ရန္ကုုန္ျမိဳ႕တြင္လည္း ကရင္လူဦးေရမ်ားေသာ ရပ္ကြက္၌ ျမန္မာ-ကရင္ဘာသာစကားပူးတဲြပညာသင္ၾကားသည့္ မူလတန္းေက်ာင္း ဖြင့္ေပးရန္လိုုလာေပလိမ့္မည္။ ရခုုိင္လူဦးေရအမ်ားစုုျဖစ္ေသာ ရန္ကုုန္ျမိဳ႕ရွိ ရပ္ကြက္တစ္ခုု၌ ျမန္မာ-ရခိုုင္ဘာသာစကားပူးတဲြပညာသင္ၾကားေရးအစီအစဥ္ျဖင့္ သင္ၾကားသည့္ မူလတန္းေက်ာင္းပံုုစံ ေျပာင္းလဲေပးရန္ လိုုအပ္သလိုု ခ်င္းလူဦးေရမ်ားသည့္ ရပ္ကြက္ရွိ မူလတန္းေက်ာင္းကိုုလည္း အသြင္ေျပာင္းလဲရန္ လိုုအပ္ေပမည္။ သိုု႔မွသာ ထိုုထုုိေသာ လူမ်ဳိးမ်ားဧ။္ မိခင္ဘာသာစကားကိုုလည္း ကေလးမ်ား ေျပာဆိုု၊ ေရးသား၊ နားလည္ ကၽြမ္းက်င္သည့္အျပင္ ျမန္မာဘာသာစကားကိုုလည္း ကၽြမ္းက်င္လာၾကေပမည္။ ထိုု႔ျပင္ ထိုုသိုု႔ေသာ ျမန္မာ-ကရင္ဘာသာစကားပူးတဲြသင္ၾကားသည့္ မူလတန္းေက်ာင္းတြင္ တက္ေရာက္ေသာ အျခားလူမ်ဳိးအနည္းငယ္လည္း ရွိေပမည္။ သူတိုု႔လည္း အက်ဳိးမယုုတ္ေပ။ မိမိတိုု႔ႏွင့္ တစ္ေျမတည္းေန၊ တစ္ေရတည္းေသာက္ ေသြးခ်င္းေမာင္ႏွမတိုုိင္းရင္းသားတိုု႔ဧ။္ မိခင္ဘာသာစကားတစ္ခုုကိုု တတ္ေျမာက္သြားသည္ မဟုုတ္ပါေလာ။ ထုုိသုုိ႔ တတ္ေျမာက္လာျခင္းႏွင့္အတူ အားလံုုးေျပာေနၾကသည့္ တုုိင္းရင္းသားေသြးစည္းညီညြတ္ေရးလည္း ျဖစ္လာေပမည္။ 

ဤသိုု႔ေသာ ဘာသာစကားပူးတဲြပညာသင္ၾကားေရးအစီအစဥ္မ်ား (bilingual education programs) သည္သာ ျမန္မာ့ေရေျမသဘာဝႏွင့္ အကိုုက္ညီဆံုုးေသာ အစီအစဥ္မ်ား ျဖစ္ပါသည္။ အထူးသျဖင့္ မူလတန္းအတြက္ ဘာသာစကားပူးတဲြပညာသင္ၾကားေရးအစီအစဥ္မ်ား အျမန္ဆံုုးအေကာင္အထည္ေဖာ္ရန္ အထူးလိုုအပ္ေနျပီျဖစ္ေၾကာင္း ေရးသားတုုိက္တြန္းလိုုက္ပါရေစ။

ေလးစားစြာ

ဇဲြသစ္ (ရမၼာေျမ)
၂၂၊ ၅၊ ၂၀၁၆ (တနဂၤေႏြေန႔)

Appendici.................

1. ၾသစေၾတးလ်ႏိုုင္ငံ၊ မဲလဘုုန္းျမိဳ႕ရွိ ကရင္ - အဂၤလိပ္ ႏွစ္ဘာသာပူးတဲြပညာသင္ၾကားေရးအစီအစဥ္ မွတ္တမ္းမ်ားအေၾကာင္းကိုု အေသးစိပ္ေလ့လာရန္ လင့္ >>>https://fuse.education.vic.gov.au/pages/View.aspx?id=72ad82aa-c3c8-4ca3-aa58-9c046ba02633&Source=%252fpages%252fView.aspx%253fid%253d31861e87-74a7-47cf-bb0a-f86a6fcebda8%2526Source%253d%2525252fpages%2525252fView.aspx%2525253fpin%2525253dNM2HMC

2. ၂၀၁၆ - ခုုႏွစ္၊ ေဖေဖာ္ဝါရီလ (၈) ရက္မွ (၁၁) ရက္ေန႔အထိ က်င္းပခဲ့ေသာ စာတမ္းဖတ္ပဲြၾကီးႏွင့္ပတ္သက္၍ အေသးစိပ္ေလ့လာႏိုုင္ရန္ လင့္ >>> http://www.myanmarnlp-conference.com

3. ဒုုကၡသည္မိသားစုုမ်ားဧ။္ ကေလးမ်ားအတြက္ အေထာက္အပံ့အစီအစဥ္မ်ားကိုု ေလ့လာရန္ လင့္ >>> http://www.education.vic.gov.au/school/teachers/teachingresources/diversity/eal/pages/ealsupportrefugee.aspx

4. ၾသစေၾတးလ်ႏိုုင္ငံ၊ ဝိတိုုရိယျပည္နယ္အတြင္းရွိ ဂ်ာမန္၊ ျပင္သစ္၊ ဂ်ပန္ စေသာ ဘာသာစကားတစ္ခုုစီႏွင့္ အဂၤလိပ္ဘာသာစကားတိုု႔ ပူးတဲြပညာသင္ၾကားေရးအစီအစီရွိသည့္ ေက်ာင္းမ်ားႏွင့္ သင္ၾကားသည့္ အစီအစဥ္မ်ားကိုု ေလ့လာရန္ လင့္ >>> http://www.education.vic.gov.au/school/principals/curriculum/Pages/languagebilingual.aspx

5. ၾသစေၾတးလ်ႏုုိင္ငံ၊ ဘာသာစကားမူဝါဒအရ ၾသစေၾတးလ်ေက်ာင္းသားမ်ားသည္ အဂၤလိပ္စကားအျပင္ အျခားေသာ ဘာသာစကားတစ္ခုုကိုု မျဖစ္မေနသင္ယူရသည္။ Source: http://www.acara.edu.au/curriculum_1/learning_areas/languages.html

6. Appendix (1) တြင္ ေပးထားေသာ လင့္ထဲမွ Karen Bilingual Education Program (2013) မွတ္တမ္းကိုု ဥပမာအျဖစ္ ၾကည့္ရႈႏိုုင္ရန္ ေအာက္တြင္ တင္ေပးလုုိက္ပါသည္။ (မူရင္းလင့္တြင္ ၂၀၀၉ ၊ ၂၀၁၀၊ ၂၀၁၁၊ ၂၀၁၂ အတြက္ မွတ္တမ္းဗြီဒီယိုုမ်ားကုုိပါ ေအာက္ပါ ၂၀၁၃ မွတ္တမ္းႏွင့္အတူ ေလ့လာႏိုုင္ပါသည္။)