စိတ္ေလ့လာေစာင့္ၾကည့္ေရးအဖဲြ႕ ဖဲြ႕စည္းၾကည့္ျခင္း

 လူသားေတြေကာင္းက်ဳိးအတြက္ရည္ရြယ္ျပီး လူသားဆိုုင္ရာကိစၥရပ္ေတြကိုု ကမာၻလံုုးဆိုုင္ရာ ေလ့လာေစာင့္ၾကည့္ေရးအဖဲြ႕ၾကီးေတြ ဖဲြ႕စည္းျပီး ေလ့လာေစာင့္ၾကည့္ သုုေတသနျပဳ တင္ျပၾကတာေတြ ရွိေနခဲ့တာ ၾကာပါျပီ။ ကမာၻလံုုးဆိုုင္ရာအဖဲြ႕ေတြကိုု ၾကည့္ရရင္ လူ႕အခြင့္အေရးေလ့လာေစာင့္ၾကည့္ေရးအဖဲြ႕ (Human Rights Watch)၊ ႏိုုင္ငံတကာမီဒီယာေလ့လာေစာင့္ၾကည့္ေရးအဖဲြ႕ (Media Watch International) စတဲ့ ေလ့လာေစာင့္ၾကည့္ေရးအဖဲြ႕ေတြ ရွိၾကပါတယ္။ ျမန္မာႏိုုင္ငံအေနနဲ႔ ၾကည့္ရင္ တနသၤာရီတိုုင္းသဘာဝသယံဇာတေလ့လာေစာင့္ၾကည့္ေရးအဖဲြ႕ (Tanintharyi Natural Resource Watch)၊ ခ်င္းျပည္သဘာဝသယံဇာတေလ့လာေစာင့္ၾကည့္ေရးအဖဲြ႕ (Chinland Natural Resources Watch)၊ ရခုုိင္လူ႔အခြင့္အေရးေလ့လာေစာင့္ၾကည့္ေရးအဖဲြ႕ (Arakan Human Rights Watch) ဆိုုတဲ့ အဖဲြ႕အစည္းေတြ ရွိေနပါျပီ။ ဒီလိုုအေရးၾကီးတဲ့ ကိစၥရပ္ေတြကိုု ေလ့လာေစာင့္ၾကည့္ျပီး အမ်ားျပည္သူသိေအာင္ ခ်က္က်လက္က် တင္ျပႏိုုင္ျခင္းဟာ အင္မတန္ အေရးပါလွပါတယ္။ ဒီလိုု အေရးပါတဲ့ လူ႕အေရးအရာေတြကိုု ေစာင့္ၾကည့္တဲ့အဖဲြ႕ေတြ ကမာၻမွာေရာ ျမန္မာႏိုုင္ငံမွာပါ ရွိေနေပမယ့္ အေရးၾကီးဆံုုးလူ႕အေရးအရာတစ္ခုုကိုု ေလ့လာေစာင့္ၾကည့္တဲ့အဖဲြ႕ၾကီးတစ္ခုုကေတာ့ ခုုထိ မေပၚေပါက္ေသးတာအမွန္ပါပဲ။ အဲဒီအေရးၾကီးဆံုုး လူ႕အေရးအရာတစ္ခုုဆိုုတာက “စိတ္” ပါပဲ။ စိတ္ေလ့လာေစာင့္ၾကည့္ေရးအဖဲြ႕ (Mind Watch) ကိုု ကမာၻလံုုးဆုုိင္ရာအဖဲြ႕ၾကီးအျဖစ္ ဖဲြ႕စည္းသင့္တယ္လိုု႔ ျမင္မိပါတယ္။

ဘာေၾကာင့္ ကမာၻလံုုးဆိုုင္ရာ စိတ္ေလ့လာေစာင့္ၾကည့္ေရးအဖဲြ႕ (Mind Watch) ကိုု ဖဲြ႕စည္းသင့္သလဲ၊ ဘာေၾကာင့္ ဒီအဖဲြ႕ ရွိဖိုု႔လိုုအပ္သလဲလုုိ႔ ေမးၾကပါလိမ့္မယ္။ ဒီေမးခြန္းအတြက္ ရိုုးရိုုးေလးအေျဖေပးရရင္ စိတ္ဟာ လူသားတုုိင္းဆီမွာ အျမဲတမ္းရွိေနလိုု႔ပဲလိုု႔ ေျဖျဖစ္မွာပါ။ ခပ္က်ယ္က်ယ္ေလးေျဖရရင္ စိတ္ေၾကာင့္ပဲ လူသားေတြ အေကာင္းအဆိုုး၊ အေၾကာင္းအက်ဳိးေတြကိုု သိျမင္လာႏိုုင္ပါတယ္။ ဒီစိတ္ကပဲ လူသားေတြ ကိုုယ္တုုိင္အတြက္ပဲျဖစ္ျဖစ္၊ ကိုုယ့္ပတ္ဝန္းက်င္အတြက္ပဲျဖစ္ျဖစ္ အဆိုုးလုုပ္ျဖစ္သြားေစေအာင္ တြန္းအားေပးပါတယ္။ ဒီစိတ္ကပဲ လူသားေတြ ကိုုယ္တုုိင္အတြက္ပဲျဖစ္ျဖစ္၊ ကိုုယ့္ပတ္ဝန္းက်င္အတြက္ပဲျဖစ္ျဖစ္ ေကာင္းက်ဳိးျဖစ္ေစႏိုုင္ေအာင္ စြမ္းေဆာင္ဖိုု႔ တြန္းအားေပးျပန္ပါတယ္။ ဒီစိတ္ကိုု သတိနဲ႔မေစာင့္ၾကည့္ဘူး၊ ထိန္းခ်ဳပ္မထားဘူးဆိုုရင္ လူတစ္ေယာက္ဟာ တိရစာၦန္တစ္ေကာင္လိုု ေၾကာက္စရာေကာင္းလာမွာ အမွန္ပါပဲ။ စိတ္အေၾကာင္းကိုု ေျပာရင္ ဆံုုးႏိုုင္ဖြယ္မရွိပါဘူး။ အလင္းဟာ တစ္စကၠန္႔မွာ ကီလိုုမီတာသံုုးသိန္းေက်ာ္ႏႈန္းနဲ႔ သြားႏိုုင္ပါတယ္။ သုုိ႔ေသာ္ စိတ္ဟာ အလင္းထက္လည္း အဆေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာ ပိုုျမန္ပါတယ္။ သိပံၺပညာရွင္ေတြ တုုိင္းတာခ်က္အရ စိတ္ရဲ႕ အျမန္ႏႈန္းဟာ  တစ္စကၠန္႔ကိုု (၇) ပံုုပံုုလိုုက္ရင္ (၁) ပံုုခန္႔ေလာက္သာ ၾကာျမင့္ပါသတဲ့။ တစ္နည္းအားျဖင့္ မ်က္ေတာင္တစ္မွိတ္မွ်ေသာအခ်ိန္ရဲ႕ တစ္ဝက္ခန္႔သာ ၾကာျမင့္ပါသတဲ့။ လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္ (၂၅၀၀) ေက်ာ္က ဗုုဒၶဘုုရားရွင္ကိုုယ္တုုိင္ အလားတူ ေဟာၾကားထားခဲ့ျပီး ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေလာက္ထိျမန္တဲ့စိတ္ဟာ ေကာင္းတာ၊ ဆိုုးတာေတြကိုု လင္းခနဲ လက္ခနဲ ေတြးေတာၾကံစည္မိတတ္ၾကတာ တရားထိုုင္ျပီး အာရံုုတစ္ခုုတည္းမွာ စုုစည္းဖိုု႔ၾကိဳးစားၾကည့္ဖူးသူတိုုင္း သိႏိုုင္ပါတယ္။ စိတ္ကိုု ခ်ဳပ္တည္းဖိုု႔ အင္မတန္ ခက္ခဲတယ္ဆိုုတာကိုု တရားထုုိင္ၾကည့္ရင္ သိႏိုုင္တာအမွန္ပါပဲ။ ဗုုဒၶဘာသာမွာ ဘုုရားက စိတ္ကိုုပဲ မ႑ဳိင္ျပဳ ေဟာၾကားတယ္လိုု႔ မွတ္သားခဲ့ဖူးပါတယ္။ ပဲခူးျမိဳ႕ ေရႊေမာ္ေဓာေစတီေတာ္ၾကီးရဲ႕ မူလမုုခ္ဦးမွာ “စိတ္” ဆိုုတဲ့ စကားတစ္လံုုးကိုုပဲ ေရးထြင္းထားခဲ့တာ ဗုုဒၶဘာသာရဲ႕ မ႑ဳိင္ကိုု ပံုုေဖာ္ေရးထြင္းထားခဲ့တာလိုု႔ပဲ နားလည္မိပါတယ္။ အေတြးအေခၚပညာရွင္ ဆိုုကေရးတီးက “ေဝဖန္ဆန္းစစ္မႈမရွိတဲ့ဘဝဟာ အသက္ရွင္မေနထုုိက္တဲ့ဘဝပါပဲ” တဲ့။ သူ႕စကားကိုု ဆန္းစစ္ၾကည့္လိုုက္ရင္လည္း “ေဝဖန္ဆန္းစစ္မႈ” ဆိုုတဲ့ စိတ္အေလ့အက်င့္တစ္ခုုရဲ႕ အေရးပါမႈကိုု သြားေတြ႕ရပါလိမ့္မယ္။ အျခားဘာသာတရားေတြမွာ အေလးထားတဲ့ ယံုုၾကည္သက္ဝင္မႈဆိုုတာဟာလည္း စိတ္ရဲ႕ အစိတ္အပိုုင္းတစ္ခုုပါပဲ။ ဘာသာမဲ့ေတြဆီမွာလည္း လူေတြအေပၚ လူပီသစြာ ဆက္ဆံတတ္တဲ့ စိတ္ထားသာအဓိကဆိုုတဲ့ စိတ္ကိုု အေလးေပးမႈကိုု ေတြ႕ျမင္ခံစားမိပါတယ္။ ဒီေတာ့ စိတ္ဆိုုတာ ကမာၻသူကမာၻသားအားလံုုးရဲ႕ ဘံုုဆိုုင္အေရးအရာတစ္ခုုဆိုုရင္ မွားမွာမဟုုတ္ပါဘူး။ ဒီအခ်က္ေတြေၾကာင့္ ကမာၻလံုုးဆိုုင္ရာ စိတ္ေလ့လာေစာင့္ၾကည့္ေရးအဖဲြ႕ၾကီး (Mind Watch) ကိုု ဖဲြ႕စည္းသင့္တယ္လိုု႔ ဆိုုေနျခင္းပါပဲ။

ဟုုတ္ပါျပီ။ ကမာၻလံုုးဆိုုင္ရာ စိတ္ေလ့လာေစာင့္ၾကည့္ေရးအဖဲြ႕ၾကီး (Mind Watch) ကိုု ဖဲြ႕စည္းၾကမယ္ဆိုုပါစိုု႕။ ဒီေတာ့ အဲဒီအဖဲြ႕ထဲမွာ ဘယ္သူေတြ ပါဝင္ရမွာလဲ၊ ဘယ္သူေတြ ဦးေဆာင္သင့္တာလဲ၊ ဘယ္သူေတြက စိတ္ကိုုေလ့လာေစာင့္ၾကည့္အစီရင္ခံၾကမွာလဲ၊ ဘယ္သူေတြရဲ႕ စိတ္ကိုု ဦးစားေပးေစာင့္ၾကည့္ေပးရမွာလဲ၊ ေလ့လာေစာင့္ၾကည့္ေနရံုုပဲလုုပ္မွာလား၊ ေလ့လာေစာင့္ၾကည့္ခံရသူေတြရဲ႕ စိတ္ကိုု ျပင္ဆင္ေပးဖိုု႕ေကာ လိုုအပ္သလား၊ ျပင္ဆင္ေပးဖိုု႔လိုုအပ္တယ္ဆိုုရင္ ဘယ္လိုုျပင္ဆင္ေပးၾကမွာလဲ၊ စိတ္ကိုုေလ့လာေစာင့္ၾကည့္သူေတြကိုုယ္တုုိင္ကလည္း မိမိကိုုယ္တိုုင္ရဲ႕ စိတ္ကိုု ကိုုယ္တိုုင္ေလ့လာေစာင့္ၾကည့္ျပီး အေကာင္းဘက္သိုု႔ အျမဲျပင္ဆင္ေပးဖိုု႔ လိုုအပ္၊မလိုုအပ္ စသည္ျဖင့္ ေမးခြန္းေတြက စီကာရီကာ ေပၚလာပါျပီ။ ဒါေတြဟာ အဖဲြ႕ၾကီးရဲ႕ မူဝါဒ စည္းကမ္းေဘာင္လိုု႔ဆိုုရင္လည္း မွန္ကန္ပါလိမ့္မယ္။

ဒီေတာ့ ကမာၻလံုုးဆုုိင္ရာ စိတ္ေလ့လာေစာင့္ၾကည့္ေရးအဖဲြ႕ၾကီးထဲမွာ အဖဲြ႕ဝင္ေတြအျဖစ္ ဘယ္သူေတြ ပါဝင္ႏုုိင္သလဲဆိုုရင္ စိတ္ဆိုုတာ ကမာၻသူကမာၻသားအားလံုုးရဲ႕ ဘံုုဆိုုင္အေရးအရာဆိုုကတည္းက ကမာၻသူကမာၻသားအားလံုုး ပါဝင္ႏိုုင္ပါလိမ့္မယ္။ ကမာၻသူကမာၻသားအားလံုုးဆိုုေတာ့ ကမာၻ႕ႏိုုင္ငံအားလံုုးကိုု ကုုိယ္စားျပဳသေပါ့။ လူ႕အခြင့္အေရးေလ့လာေစာင့္ၾကည့္ေရးအဖဲြ႕ (Human Rights Watch) လိုုပဲ စိတ္ေလ့လာေစာင့္ၾကည့္ေရးအဖဲြ႕ (Mind Watch) အေနနဲ႔ ကုုလသမဂၢလက္ေအာက္မွာ ဖဲြ႕စည္းရင္ေကာင္းမလား၊ သီးျခားအဖဲြ႕ၾကီးအေနနဲ႔ ဖဲြ႕စည္းရင္ ေကာင္းမလားဆိုုတဲ့အခ်က္ကိုုလည္း စဥ္းစားစရာပါပဲ။ ကုုလသမဂၢအဖဲြ႕ၾကီးရဲ႕ ေအာက္မွာ အဖဲြ႕ခဲြအေနနဲ႔ ဖဲြ႕စည္းရင္ေတာ့ အဖဲြ႕ၾကီးရဲ႕ အရွိန္အဝါနဲ႔ သူ႕ရဲ႕ လုုပ္ငန္းေဆာင္တာေတြကိုု ကမာၻအႏွံ႕ ပိုုျပီး တြင္တြင္က်ယ္က်ယ္ အေကာင္အထည္ေဖာ္ႏိုုင္ေပမေပါ့။ ဘယ္သူေတြက ဦးေဆာင္မွာလဲဆိုုရင္ လူသားေတြရဲ႕ စိတ္ကိုု ႏွံ႔စပ္က်မ္းက်င္တဲ့ စိတ္ပညာရွင္ေတြ၊ လူသားေတြရဲ႕ စိတ္ကိုု ပဲ့ျပင္ထိန္းကြပ္ဆံုုးမေပးတတ္တဲ့ ဘာသာေရးဆရာၾကီးေတြ၊ လူသားေတြရဲ႕ စိတ္ကိုု လႊမ္းမိုုးတဲ့ေနရာမွာ အင္မတန္အေရးပါတဲ့ ပညာေရးပညာရွင္ၾကီးေတြက ဦးေဆာင္သင့္တယ္လိုု႔ အဆိုုျပဳခ်င္ပါတယ္။ သူတိုု႔ေတြက စိတ္ကိုုေလ့လာေစာင့္ၾကည့္ျပီး အမ်ားျပည္သူသိေအာင္ အစီရင္ခံတင္ျပသင့္ပါတယ္။ ဘယ္သူေတြရဲ႕ စိတ္ကိုု ဦးစားေပးေလ့လာေစာင့္ၾကည့္ရမွာလဲဆိုုရင္ ငယ္စဥ္ကစျပီး အရြယ္ေရာက္တဲ့အထိ လူငယ္လူရြယ္ေတြရဲ႕ စိတ္ကိုု အဓိကဦးစားေပးေလ့လာေစာင့္ၾကည့္ရမယ္လိုု႔ ဆိုုခ်င္ပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ စိတ္ေလ့လာေစာင့္ၾကည့္ေရးအဖဲြ႕ရဲ႕ တက္ၾကြတဲ့ လက္ေတြ႕ေလ့လာေစာင့္ၾကည့္ေရးအဖဲြ႕ဝင္ေတြထဲမွာ ဆရာနဲ႔ မိဘေတြက အဓိက ပါဝင္ပါလိမ့္မယ္။ လူငယ္လူရြယ္ေတြရဲ႕ ဘဝအခ်ိန္ေတြအမ်ားစုုမွာ သူတိုု႔ေတြက အဓိက ထိေတြ႕ဆက္ဆံၾကရတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ ျဖစ္ပါတယ္။

ကမာၻလံုုးဆိုုင္ရာ စိတ္ေလ့လာေစာင့္ၾကည့္ေရးအဖဲြ႕ (Mind Watch) ကိုု ဖဲြ႕စည္းဖိုု႔ေကာ ျဖစ္ႏိုုင္မွာလားလိုု႔ စာရႈသူေတြ သံသယစိတ္နဲ႔ ေမးခြန္းထုုတ္မိၾကပါလိမ့္မယ္။ စာေရးသူကိုုယ္တုုိင္လည္း ဒီကိစၥကိုု အင္မတန္႔အင္မတန္ ခက္ခဲမယ့္ အလုုပ္ၾကီးတစ္ခုုလိုု႔ ရႈျမင္မိပါတယ္။ ဒီလိုု မတန္တဆ စိန္ေခၚမႈၾကီးရဲ႕ အေၾကာင္းရင္းခံကိုု ေျပာၾကည့္ပါမယ္။ ပထမတစ္ခ်က္က လူေတြရဲ႕ စိတ္ကိုုေလ့လာေစာင့္ၾကည့္ျပီး ျပင္ဆင္တည့္မတ္ေပးတယ္ဆိုုရင္ လူ႔အခြင့္အေရးကိုု ပိတ္ပင္တားဆီးတယ္၊ လူ႕အခြင့္အေရးဆံုုးရွံဴးေစတယ္ စတဲ့အခ်က္ေတြကိုု အေၾကာင္းျပဳျပီး လူ႕အခြင့္အေရးေလ့လာေစာင့္ၾကည့္ေရးအဖဲြ႕ (HRW) နဲ႔ ထိပ္တုုိက္ျဖစ္လာဖိုု႔ ရာႏႈန္းျပည့္ ေသခ်ာေနပါတယ္။ ဒုုတိယအခ်က္အေနနဲ႔ ဦးေဆာင္ပါဝင္မယ့္သူေတြဟာ ဘာသာမ်ဳိးစံုုက ဆရာ့ဆရာၾကီးေတြ၊ ထိပ္တန္းပညာေရးပညာရွင္ၾကီးေတြ၊ ထိပ္တန္းစိတ္ပညာရွင္ၾကီးေတြဆိုုတဲ့အခါမွာ အယူအဆမတူတာေတြ၊ ကဲြျပားတဲ့ ခံယူခ်က္ေတြကိုု ပထမဆံုုး အၾကီးအက်ယ္ ညိွႏိႈင္းရပါလိမ့္မယ္။ ဒီလိုု ညိွႏိႈင္းတုုိင္ပင္သည့္တိုုင္ေအာင္ အၾကီးအက်ယ္သေဘာထားကဲြမႈေတြ ေရရွည္မွာ ရွိလာႏိုုင္ပါတယ္။ တစ္ဘက္က ေကာင္းတယ္လိုု႔ျမင္ေပမယ့္၊ အျခားတစ္ဘက္က ဆိုုးတယ္လိုု႔ ျမင္ေနတဲ့ပံုုစံမ်ဳိးေတြ အမ်ားၾကီး ရွိႏိုုင္တာပါပဲ။ တတိယတစ္ခ်က္အေနနဲ႔ လူအမ်ဳိးမ်ဳိး စိတ္အေထြေထြဆိုုတဲ့အတိုုင္း ကဲြျပားေနတဲ့ ေလာကကိုု တညီတည္းျဖစ္ေအာင္ ညိွလိုုက္ဖုုိ႔က မျဖစ္ႏိုုင္ျပန္ပါဘူး။ ဘယ္လိုုပဲ လူ႔စိတ္ကိုု အေကာင္းဘက္ကိုု တည္မတ္ေပးတည့္မတ္ေပး အဆိုုးဘက္ကိုု တိမ္ညြတ္သူေတြ မလဲြမေသြ ရွိေနမွာပါပဲ။ အစက ေကာင္းျပီး၊ ပတ္ဝန္းက်င္ရဲ႕ လႊမ္းမိုုးမႈေၾကာင့္ ေနာင္ အဆိုုးဘက္သိုု႔ ဦးတည္သြားသူေတြ၊ အစက ဆိုုးေပမယ့္ ေနာက္ပိုုင္း ေကာင္းလာသူေတြဆိုုတာ ရွိေနမွာ အေသအခ်ာပါပဲ။ စတုုတၳအခ်က္အေနနဲ႔ စိတ္ေလ့လာေစာင့္ၾကည့္ေရးအဖဲြ႕ရဲ႕ ဦးေဆာင္ဦးရြက္ျပဳသူေတြကိုုယ္တုုိင္ေရာ လက္ေတြ႕အေကာင္အထည္ေဖာ္ေနတဲ့ အဖဲြ႕ဝင္ေတြကိုုယ္တုုိင္ပါ လူေတြျဖစ္တဲ့အတိုုင္း ကိုုယ့္စိတ္ကိုု ကိုုယ္တိုုင္ အျမဲ ေစာင့္ၾကည့္ျပီး အေကာင္းဘက္သိုု႔ ျပဳျပင္ေျပာင္းယူဖိုု႔ဆိုုတာ မလြယ္ကူတဲ့အလုုပ္ပါပဲ။ မေကာင္းမွန္းသိလ်က္နဲ႔ အေျခအေနအရပ္ရပ္ေၾကာင့္ မစြန္႔လႊတ္ႏိုုင္ဘဲ ဆက္လက္လုုပ္ျဖစ္ေနတာေတြ ရွိပါလိမ့္မယ္။ ဒီလိုုအခ်က္ေတြေၾကာင့္ ကမာၻလံုုးဆိုုင္ရာ စိတ္ေလ့လာေစာင့္ၾကည့္ေရးအဖဲြ႕ (Mind Watch) ဆိုုတာ သီအိုုရီအရ ေကာင္းတယ္ဆိုုေပမယ့္ လက္ေတြ႕မွာ အေကာင္အထည္ေဖာ္ဖိုု႔ မျဖစ္ႏိုုင္ပါဘူး။ လက္ေတြ႕အေကာင္အထည္ေဖာ္လိုု႔ မျဖစ္ႏိုုင္တာမိုု႔ စိတ္ေလ့လာေစာင့္ၾကည့္ေရးအဖဲြ႕ (Mind Watch) ကိုု စိတ္ကူးနဲ႔သာ ဖဲြ႕စည္းၾကည့္လိုုက္ပါရေစဗ်ာ။ အမ်ားစိတ္ကိုု ေစာင့္ၾကည့္ဖိုု႔ မလြယ္ကူလွေပမယ့္ ကိုုယ့္စိတ္ကိုုယ္ေတာ့ ေစာင့္ၾကည့္ျပီး လူေကာင္းလူေတာ္ေတြျဖစ္ေအာင္ ၾကိဳးစားၾကပါစိုု႔ရဲ႕ ။

(အေတြးအက္ေဆးတစ္ပုုဒ္သာ…)

က်မ္းကိုုး

---------

What is the speed of thought? Retrieved 1^st May, 2016 from http://earthsky.org/human-world/what-is-the-speed-of-thought

Who the Buddha was. Retrieved 1^st May, 2016 from http://www.buddhas.net/who.html

By:

ဇဲြသစ္ (ရမၼာေျမ)

၂၄၊ ၁၀၊ ၂၀၁၅ (စေနေန႔)